بررسی فیلم Ad Astra – به‌سوی ستارگان

روند روایت داستان فیلم را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد. بخش ابتدایی داستان پیش از رسیدن «روی» به مقصد روایت می‌شود و بیشترین تمرکز سکانس‌های اکشن فیلم نیز در همین بخش است. بخش دوم اثر، درگیری‌های فکری «روی» و به طور کلی محتوای احساسی فیلم را شامل می‌شود. خوشبختانه جیمز گری توانسته تعادل قابل قبولی میان دو عنصر سرگرمی و محتوا را در این فیلم ایجاد کند. با ابن همه، کفه‌ی ترازوی محتوا، خصوصا محتوای احساسی در فیلم Ad Astra بسیار سنگین‌تر از بخش سرگرمی آن است. فیلم Ad Astra سرشار از نماد و پیام است. شاید داستان کلی فیلم خیلی ساده و پیش پا افتاده به نظر برسد، اما پیام آن حقیقتا در خور توجه است.

به‌سوی ستارگان به زبانی ساده از بینندگان می‌خواهد تا قدر زندگی را بدانند

سرتاسر فیلم Ad Astra پر است از ادای دین کارگردان به فیلم‌های بزرگی همچون «۲۰۰۱: یک ادیسه فضایی» و «بلیدرانر». تاثیر آثار یاد شده بر نگاه جیمز گری به ژانر علمی-تخیلی از همان سکانس آغازین فیلم و استفاده گری از «اثر دوپلر» برای پر کردن فاصله‌ی میان کلمه‌ی «ستارگان» و تصویر کره‌ی زمین پیداست. او با استفاده از این پدیده‌ی علمی، مفهوم فاصله را در فضا، جایی که دوری و نزدیکی معنای سنتی خود را از دست می‌دهد، به خوبی به تصویر کشیده است. همانطور که اشاره کردیم، نمادها در این فیلم از اهمیت بسیاری برخوردار هستند و بخش عمده‌ای از پیام فیلم هم به واسطه‌ی آنها روایت می‌شود. نام پایگاه فضایی انسان‌ها در مدار ژوپیتر، «لیما» است. لیما پایتخت پرو و یکی از سنگرهای اصلی اکتشاف آمریکای جنوبی توسط کاوشگران اسپانیایی در قرن ۱۶ میلادی بود. این نامگذاری نشان می‌دهد که میل انسان به «تسخیر» و «شکستن مرزها» سیری ناپذیر است و انتهای کهکشان راه شیری هم برای این موجود «جهانخوار» صرفا ابتدای یک سرزمین تازه تلقی می‌شود. فضاپیمایی که «روی» سوار بر آن عازم ماموریت یافتن پدر خود و نجات زمین می‌شود، «سفیوس» نام دارد. سفیوس پادشاهی در اساطیر یونان و پدر «آندرومدا» است، دختری که باید برای پس دادن تقاص اشتباهات والدین خود، در برابر خدایان قربانی می‌شد. سرگذشت «روی» هم بی‌شباهت به آندرومدا نیست و او هم در بخش‌های پایانی فیلم به صراحت بیان می‌کند که «در انتها فرزندان هستند که تقاص گناهان پدران خود را پس می‌دهند». این نمادگرایی زیبا در فیلم باعث شده تا داستان در عین سادگی وقایع، از عمق و مفاهیم مناسبی برخوردار باشد.

پیام‌های فیلم Ad Astra تماما در نمادها مخفی نشده‌اند. شاید اصلی‌ترین نکاتی که کارگردان به آنها پرداخته، کاملا آشکار بوده و در برابر چشمان بینندگان قرار گرفته است. به عنوان مثال، انسان‌های ساکن «ماه» درگیر جنگ بر سر منابع هستند؛ جنگ برای داشتن و به دست آوردن. در اینجا هم یک بار دیگر سیری ناپذیری انسان مورد توجه قرار می‌گیرد. مهم نیست که ما چقدر از نظر فنی پیشرفت کرده و چه دستاوردهای علمی به جهان عرضه کرده باشیم، انسان مدرن با تفکرهای مادی گرایانه‌ی خود حتی در مسیر حرکت به‌سوی ستارگان هم همچنان به دنبال تحقق پست‌ترین و حیوانی‌ترین امیال خود است. با این همه، مهم‌ترین پیام فیلم، توجه به جایگاه انسان در هستی است. فیلم Ad Astra از بینندگان می‌خواهد تا برای یک بار هم که شده تصور کنند «شاید بشریت تمام آن چیزی است که برای ما باقی مانده». پدر روی آنچنان غرق در کاوش برای یافتن «حیات فرازمینی» شد که خانواده و فرزند خود را فراموش کرد؛ مردی که به دنبال زندگی می‌گشت اما خودش زندگی نکرد! زندگی ما هم بی‌شباهت به او نیست. ما هم گاهی آنقدر درگیر بدست آوردن لوازم زندگی می‌شویم که زندگی کردن فراموشمان می‌شود. فیلم Ad Astra در کمال پیچیدگی‌های علمی خود، به زبانی ساده از بینندگان می‌خواهد تا قدر زندگی را بدانند.