-
0/10
اگر در نتفلیکس به دنبال یک مستند جنایی جنجالی و جذاب می‌گشتید، راه را درست آمده‌اید. از زمان گسترش پخش خانگی، افزایش چشم‌گیری در تعداد مستندهای جنایی بر اساس پرونده‌های واقعی به چشم می‌خورد؛ این امر، باعث شده داستان‌هایی عجیب اما واقعی در قالب مستند به تصویر کشیده شود. یک سری مستند شاهکار، قلابی محکم به ذهنتان می‌زند و با تماشای هر قسمت، شما را عمیق‌تر و عمیق‌تر با خود همراه می‌کند. با این وجود که قتل یک تم اصلی در فهرست ما است، تعدادی از مستندها هم بر جرم‌های بدون خشونت تمرکز کرده‌اند. در واقع ما انسان‌ها مجذوب جرایم این‌چنینی می‌شویم، چرا که نمی‌توانیم باور کنیم که شخصی حقیقتا قادر به انجام چنین اعمالی باشد؛ شاید هم بتوانیم چنین چیزی را تصور کنیم. به هر ترتیب، این سری مستندها پنجره‌ی اسرارآمیزی را به چند داستان واقعی و غم‌انگیز -و گاه امیدوارانه- باز کرده‌اند؛ پس با احتیاط این فهرست را دنبال کنید، تا با تعدادی از بهترین مستندهای جنایی شبکه‌ی نتفلیکس آشنا شوید.
Tiger King: Murder, Mayhem and Madness
کارگردان: اریک گود، ربکا چایکلین
سال ساخت: ۲۰۲۰
هر قسمت از مستند سریالی Tiger King از قسمت دیگر جنون‌آمیزتر است؛ تا جایی که ممکن است بارها با خود بگویید: «دیگر از این بدتر نمی‌شود.» اما سخت در اشتباه‌اید. مستند Tiger King سرگذشت جو اگزوتیک، صاحب با اعتماد به نفس و پرحاشیه‌ی یک باغ‌وحش خصوصی گربه‌سانان در اوکلاهما را تعقیب می‌کند. داستان جو اگزوتیک باورنکردنی، پر از دروغ، اسلحه، حمایت از دولت آمریکا و قتل برای پول است. باید آن را تماشا کنید تا باور کنید.
The Trials of Gabriel Fernandez
کارگردان: برایان ناپلبرگر
سال ساخت: ۲۰۲۰
در ابتدای امر باید بگوییم که تماشای The Trials of Gabriel Fernandez کار آسانی نیست. خود مستند هم تلاش می‌کند که هر قسمت این هشدار را به شما بدهد که «این برنامه شامل صحنه‌ها و گفتگوهایی درباره‌ی کودک‌آزاری است که ممکن برای بعضی بیننده‌ها آزاردهنده باشد.» این هشدار به مدت بیست ثانیه روی صفحه می‌ماند، اما حتی این هم به اندازه‌ی کافی هشداردهنده نیست. بدون شک از چیزهایی که می‌بینید و می‌شنوید آزرده خواهید شد، اما هیچ‌کدام از آن‌ها باعث نمی‌شود حس کنید از شما سواستفاده می‌شود. این مستند سریالی داستان گابریل فرناندز، پسری هشت ساله را می‌گوید که به مدت هشت ماه کاملا هدفمند توسط مادر و دوست‌پسرش تا سرحد مرگ مورد شکنجه و ضربوشتم قرار گرفته است. در یک تصمیم بی‌سابقه، دادستان لس‌آنجلس تصمیم می‌گیرد که نه تنها مادر گابریل را به همراه دوست‌پسرش را تحت پیگرد قرار دهد، بلکه چهار فعال اجتماعی که مسئول پرونده‌ی گابریل بوده‌اند و نشانه‌های آزار و اذیت او را تا زمان مرگش نادیده گرفته بودند را هم پای میز محاکمه بکشد. این مستندی نیست که بخواهید آن را قبل از خواب تماشا کنید، اما مستندی است که نباید آن را از دست بدهید.
The Keepers
کارگردان: رایان وایت
سال ساخت: ۲۰۱۷
در نگاه اول، مستند The Keepers به نظر یک مستند سریالی آبکی و بی‌خاصیت می‌رسد. این مستند قرار است به بررسی ماجرای ناپدید شدن و قتل یک راهبه به نام خواهر کتی سزنیک بپردازد که در سال ۱۹۶۹ اتفاق افتاد و شرایط، ابعاد مساله و سایر جوانب مرتبط با پرونده را مورد مطالعه قرار دهد. به سرعت معلوم می‌شود که سزنیک احتمالا ماجرای سواستفاده وحشناک جنسی‌ای که در دبیرستان دخترانه‌ی اسقف کخ درحال رخ دادن بوده را فاش کرده باشد. به طور خاص، زنانی پا پیش گذاشتند و ادعا کردند که دو کشیش در مدرسه، خصوصا پدر ژوزف ماسکل، دانش‌آموزان دختر را مجبور به اعمال جنسی با او و چند نفر دیگر کرده‌اند. تئوری این بود که خواهر کتی، گویا متوجه ماجرا شده و تلاش کرده تا جلوی آزار را بگیرد و برای آنکه او را ساکت کنند، به قتل رسیده است. تماشای این مستند جنجالی، نهیبی سنگین به بیننده می‌زند تا از آثار مخرب کودک‌آزاری که اغلب در تمام عمر بر روان قربانی حک می‌شود جلوگیری شود.
Making a Murderer
کارگردان: لورا ریچیاردی، مویرا دموس
سال ساخت: ۲۰۱۵
مستند Making a Murderer یکی از بهترین نمونه‌های موجود در بازتاب نکات مثبت و منفی ژانر جنایی-واقعی است. این ژانر چنان اعتیادآور است که برای دیدن ادامه‌ی یک داستان دیوانه‌وار، به سرعت برق به تماشای قسمت بعدی می‌نشینید تا از باقی حقایق سر درآورید. این مستند سریالی به کارگردانی ریچیاردی و دموس، داستان مردی به نام استیون ایوری را تعریف می‌کند؛ مردی اهل ویسکانسین آمریکا که به اشتباه به قتل محکوم شد و ۱۸ سال در زندان به‌سر برد. چند سال پس از آزادی‌اش، او مجددا محکوم به قتل شد؛ این بار به قتل ترسا هالباک. این پرونده سرشار از چالش و جنجال، لایه‌های عمیق و پیچیده و احتمال محال دست داشتن برادرزاده‌ی شانزده ساله‌ی ایوری، برندن دسی در این اتهام قتل بود. جالب آنکه ایوری و دسی هر دو هنوز در حبس به سر می‌برند. تماشای این اثر کار آسانی نیست و دیدن تصاویر غم‌بار اعترافات اجباری دسی، قلب را از جا می‌کَند.
The Staircase
کارگردان: ژان-خاویر دو لستراد
سال ساخت: ۲۰۰۴
این مستند چنان آزاردهنده، گیج‌کننده و به‌شدت پیچیده بود که ژان-خاویر دو لستراد و سایر عوامل مستند سریالی ده قسمتی The Staircase مجددا در سال ۲۰۱۲ بازگشتند تا سه قسمت دیگر هم در دنباله‌ی این مستند کار کنند و اکنون تمام سیزده قسمت این کار در نتفلیکس موجود است. این مستند از وضعیت نظام قضایی آمریکا، هوموفوبی سیستماتیک، دروغ‌هایی که همگی به هم می‌گوییم، ماسک‌هایی که به صورت می‌زنیم، حدود دلسوزی انسانی و بهایی که برای فرار از حقیقت تلخ می‌پردازیم، دیدگاهی جامع اما خاص ارائه می‌دهد. سوال اصلی و محوری The Staircase از این قرار است؛ آیا رمان‌نویسی به نام مایکل پیترسون، همسرش کتلین پیترسون را تا سرحد مرگ با چوب مورد ضربوشتم قرار داده تا او از پله‌ها به پایین پرت شده است؟ یا کتلین در اثر یک حادثه از پله‌ها افتاده و مایکل حتی شاهد ماجرا هم نبوده است؟ نگاه مستندساز به این ماجرا بسیار موشکافانه است و ابهامات شگفت‌انگیزی را در نتیجه‌ی این داستان مطرح می‌کند. قضاوت شما درباره‌ی پیترسون با هر جمله‌ای که می‌شنوید، تغییر می‌کند و سوگیری‌تان نسبت به وکیلان عجیب‌و‌غریب این پرونده، سایه‌ای از شک بر نگاه‌تان به تمام پرونده‌های قضایی می‌اندازد. یک دم‌نوش آرام‌بخش درست کنید و به تماشای آن بنشینید؛ چرا که ممکن است از اضطراب به تپش قلب دچار شوید.
Wild Wild Country
کارگردان: مک‌لین و چپمن وِی
سال ساخت: ۲۰۱۸
اگر بازی FarCry 5 را بازی کرده باشید، و با فرقه‌ی «ادنز گیت» که توسط خانواده‌ی ترسناک سید اداره می‌شود، برخورد کرده باشید، می‌توانید درک کنید که مستند Wild Wild Country راجع به چیست. این مستند سریالی، به ترتیب تاریخ وقوع به داستان پیروان اندیشمند برجسته‌ی هندی‌تبار، اوشو یا همان باگوان شری راجنش می‌پردازد که در دهه‌ی هشتاد میلادی به شمال اورگان نقل مکان کرد. آن‌چه در ابتدا یک عقب‌نشینی برای اوشو به نظر می‌رسید، به سرعت به یک فرقه‌ی جدی برای او و پیروانش تبدیل شد. این مستند شش قسمتی اساسا بر بانوی دست راست اوشو، یعنی ما آناند شیلا تمرکز دارد و از رفتار او در ملاقات و شیفتگی نسبت به اوشو و همچنین هر کاری که به اسم او در طول سالیان انجام داده، دفاع می‌کند. این اثر، یک داستان عجیب اما واقعی را روایت می‌کند، اما می‌توانست حتی پا فراتر گذاشته و محرومیت‌ها و به بیان برخی، توطئه‌هایی که در آن دوره رخ داد را بیشتر بکاود.
The Innocent Man
کارگردان: جِی. کلی تویل
سال ساخت: ۲۰۱۸
مستند جنایی ابتدا در قالب کتاب مورد استقبال واقع شد و در سال ۲۰۰۶ میلادی، نویسنده‌ی مشهور جان گریشام اولین و تنها کتاب جنایی غیر-تخیلی خود به نام مرد بی‌گناه را منتشر کرد. اگرچه که سابقه‌ی محبوبیت این داستان به خصوص به پیش از اقتباس تصویری آن برمی‌گردد، چیزی از ارزش‌های این سری مستند کم نمی‌کند. در واقع گریشام خود در ساخت شش قسمت این مستند، پشت دوربین حاضر بوده است. این اثر نه تنها به بررسی داستان عجیب دو قتل و اتهاماتی اشتباه در یک شهر کوچک در اوکلاهما می‌پردازد، بلکه در باب بهایی که انسان‌ها بابت اشتباهات دستگاه قضایی آمریکا می‌دهند، حکمی سنگین، خشم‌آلود و در عین حال راه‌گشا صادر می‌کند.
Killer Inside: The Mind of Aaron Hernandez
کارگردان: جینو مک‌درمو
سال ساخت: ۲۰۲۰
این مستند به ماجرای اعتیاد هرناندز به مواد مخدر پس از مرگ پدرش سر می‌کشد و این‌که چگونه با این وجود که یک فوتبالیست درخشان بود، با جمعی ناباب درآمیخته شد. او که از چندین کالج دعوت‌نامه داشت، تلاش کرد تا از سرنوشت شیطانی‌اش بگریزد و از زادگاهش، یوکان به فلوریدا رفت، اما مخصمه آن‌جا شدت گرفت و زمانی که هرناندز به نیوانگلند برگشت تا یک زندگی عالی داشته باشد، گمان می‌کرد شکست‌ناپذیر است. هنگامی که شوهر آینده‌ی خواهرش اودن فلوید او را تهدید کرد که راز بزرگش را درباره‌ی گرایش جنسی او فاش می‌کند، هرناندز با خون‌سردی تمام به ضرب گلوله او را به قتل رساند. لوید تنها کسی نبود که قربانی هرناندز شد و احتمالا دو نفر دیگر هم به این سرنوشت دچار شدند و حتی نفر چهارمی هم تا یک قدمی مرگ رفت. خواندن این داستان در روزنامه‌ها و مجلات یک چیز است و تماشای آن در شکل ویدیویی چیز دیگری است؛ تجربه‌ای شدیدا وحشت‌آور. چه هرناندز یک قهرمان ورزشی باشد چه نباشد، داستان او بسیار متاثرکننده است.
The Family
کارگردان: جسی ماس
سال ساخت: ۲۰۱۹
اگر به دنبال یک مستند جنایی می‌گردید که یک‌بار هم که شده، درباره‌ی قتل نیست، مستند The Family را پیشنهاد می‌کنم. این برنامه‌ی پنج قسمتی به بررسی یک گروه مسیحی محافظه‌کار مخفی به نام «خانواده» می‌پردازد و گریزی به تاریخچه و تاثیر حیرت‌آور آن بر وقایع دنیا در گذشته و حال می‌زند. این واقعیت که نهادی به این بزرگی و پرنفوذی، توانسته تمام این مدت مخفی بماند، تنها یکی از افشاگری‌های رعب‌آور این مستند بوده که روی تاریک سیاست آمریکا را برای ما روشن می‌کند.
Abducted in Plain Sight
کارگردان: اسکای بورگمن
سال ساخت: ۲۰۱۷
هنگام تماشای مستندهای جنایی ممکن است کلمات “احمقانه”، “دیوانه‌وار” و “جنون‌آمیز” به ذهن متبادر شود، اما با تماشای داستان آزاردهنده‌ای که در فیلم اسکای بورگمن روایت می‌شود، تمام این مفاهیم رنگ می‌بازند. این مستند ماجرای خانواده‌ی بروبرگ را بازگو می‌کند که دخترشان جَن، نه یک بار بلکه دوبار توسط همسایه‌شان رابرت بی. برشتولد ربوده شد. جزییات آن آدم‌ربایی‌ها حقیقتا در حوزه‌ی ماورای عقل جا می‌گیرد، اما روش‌های برشتولد در تفرقه‌افکنی در خانواده‌ی بروبرگ، صرفا برای شکار جن، واقعا هیولا‌وار است؛ بله، جزییات ماجرا همین‌قدر مبهوت‌کننده به نظر می‌رسد، اما روایت کلی ماجرا به مراتب پرالتهاب‌تر است.
The Devil Next Door
کارگردان: یوسی بلوخ، دنیل سیوان
سال ساخت: ۲۰۱۹
این مستند سریالی شگفت آور است؛ چرا که هنگام تماشای آن هرگز نمی‌فهمید چه چیزی را باور کنید. مستند The Devil Next Door درباره‌ی مردی به نام جان دمیانوک است که متهم بود یک زندان‌بان سادیست اردوگاه حزب نازی، ملقب به “ایوان بی‌رحم” است. او دستگیر و به اسرائیل تحویل داده شد تا به اتهام جرایم جنگی محاکمه شود. در ادامه، بسیاری از نجات‌یافتگان هولوکاست او را شناسایی کردند، اما حافظه‌ی انسانی و شهادت شهود، ناموثق‌ترین شیوه‌ی اثبات است؛ چرا حافظه‌ی ما در طول زمان دست‌خوش تغییرات بسیاری می‌شود. نمی‌خواهیم که پایان داستان را لو بدهیم، چرا که نسبت به سایر موارد این فهرست، بیش از آنکه مجرم یا متهم سرراست و شفاف مشخص باشد، با یک کلاف سردرگم و مرموز طرف هستیم. به بیانی، هولوکاست شاید بزرگترین فاجعه‌ی انسانی در طول تاریخ باشد، در نتیجه که رای این دادگاه از اهمیت حیاتی برخوردار است.
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید