رتبه بندی انیمههای میازاکی از پونیو تا پرنسس مونونوکه
در قلمرو رویاها و جنون
هایائو میازاکی (Hayao Miyazaki) کارگردان برجسته ژاپنی و ملقب به پدرخوانده انیمیشن ژاپن است. در اینجا به رتبه بندی انیمههای میازاکی پرداختهایم.
تمام یازده فیلمی که توسط هایائو میازاکی کارگردانی شدهاند، نشانگر ذوق و مهارت این استاد بزرگ هستند و فیلم ضعیفی در میان آنها وجود ندارد. فراتر از این، هیچ فیلمی در کارنامه او نیست که حتی به بد بودن نزدیک شده باشد. به همین دلیل است که میازاکی را به عنوان یکی از بهترین فیلمسازان 50 سال گذشته میشناسیم و بر همه دوستداران سینما واجب است که آثار او را تماشا کنند. گفتنی است انیمه جدید میازاکی با عنوان چطور زندگی میکنی؟ (How Do You Live) در تاریخ 14 ژوئیه 2023 (برابر با 23 تیر 1402) اکران خواهد شد.
Porco Rosso
دلیل اینکه پورکو روسو را در جایگاه یازدهم این رتبهبندی قرار دادهایم، وجود انیمههای بهتر در فیلمشناسی میازاکی است. اما پورکو روسو هم اثر ضعیفی نیست. فیلمی که شخصیت اصلیاش خوکی در حال پرواز باشد و به نقد فاشیسم در ایتالیای جنگزده بپردازد، هنوز هم انیمهای خاص و ارزشمند است.
پورکو روسو، واژهای است که معنای آن در زبان ایتالیایی میشود: «خوک سرخ». این نام مستعار قهرمان فیلم نیز هست. او یک خلبان جنگنده در دوران جنگ جهانی اول بوده که بعدها تبدیل به خوک شده است. این فیلم، داستان زندگی او را به عنوان یک سرباز بازگشته از جنگ روایت میکند. با تأکید بر کمدی و اکشنهای سنگین و البته صحنههای متعدد پرواز.
Lupin the Third: The Castle of Cagliostro
لوپن سوم (Lupin III) یک فرانچایز پرطرفدار در ژاپن است که شامل مجموعههای مانگا، انیمههای چند قسمتی، انیمیشنهای سهبعدی و فیلمهای لایواکشن میشود. احتمالا معروفترین آنها انیمه لوپن سوم: قلعه کاگلیوسترو باشد. انیمهای محصول 1979 به کارگردانی هایائو میازاکی که انتخاب ما برای جایگاه دهم رتبه بندی انیمههای میازاکی است.
جزییات بصری لوپن سوم کمتر است از آنچه در فیلمهای بعدی میازاکی دیده میشود. ولی با توجه به اینکه قدمت آن به 40 سال میرسد، همچنان یک شاهکار ممتاز و دیدنی به حساب میآید. لوپن سوم را باید کمدیترین و هالیوودیترین انیمه میازاکی بدانیم. داستان درباره دزد سربههوایی است که قصد دارد دست به سرقتی خطرناک بزند.
Ponyo
اکثر انیمههای میازاکی خانوادهپسند هستند. اما پونیو مناسبترین فیلم میازاکی است که میتوان با خانواده تماشا کرد. یک اثر فانتزی، نشاط آور و مملو از رنگ در مورد یک پسر پنجساله که میبیند موجود عجیبی در دریا سرگردان است، انگار راه خود را گم کرده باشد. او این موجود عجیب را به خانهاش میبرد و مثل یک ماهی قرمز از آن نگهداری میکند.
این موجود (که پسربچه نامش را پونیو میگذارد) در واقع، یک پری دریایی است که قدرت تغییر جهان را دارد و از خانهاش در اعماق دریا فرار کرده است. شاید تعجب کنید که این فیلم در انتهای فهرست ما قرار گرفته، اما چه کنیم که آثار بهتر میازاکی بسیارند!
The Wind Rises
زمانی گفته میشد که ممکن است انیمه باد برمیخیزد آخرین فیلم میازاکی باشد، اما از زمان معرفی How Do You Live دیگر اینطور نیست. باد برمیخیزد، تمام تجربیات نابغهای هفتاد ساله را در خودش دارد و فضای آن کمی تیرهتر از بقیه فیلمهای اوست. با وجود این، باز هم کاملا احساسی و تا حدی نوستالژیک است. همانطور که تمام آثار میازاکی اینگونه هستند.
این یک فیلم زندگینامهای و روایتگر زندگی جیرو هوریکوشی (Jiro Horikoshi) است. او مهندس ارشدی بود که مسئولیت طراحی هواپیماهای جنگنده برای ارتش ژاپن در طول جنگ جهانی دوم را برعهده داشت. در باد برمیخیزد، میازاکی ژانر فانتری را کاملا کنار گذاشته و اتفاقات واقعی را به تصویر کشیده است.
Kiki’s Delivery Service
بیهوده نیست که میگویم رتبه بندی انیمههای میازاکی دشوار است. خدمات تحویل کیکی در رتبه هفتم؟ واقعا ظلم در حق این شاهکار نیست؟
خدمات تحویل کیکی، فانتزی را با روایتی در ژانر بلوغ ترکیب میکند تا تاثیر بیشتری بر بیننده کودک و نوجوان بگذارد. کیکی یک جادوگر نوجوان است که بهتازگی دوران کودکی را پشت سر گذاشته، بنابراین باید زندگی مستقل را تجربه کند. بیتردید هر کسی که در مراحل اولیه بزرگسالی است و تلاش میکند با مشکلات آن کنار بیاید، غم و شادی صمیمانه کیکی را درک خواهد کرد. راستی، این فیلم یک پایان غیرمنتظره هم دارد که با دیدنش غافلگیر میشوید.
Castle in the Sky
حتما تا کنون فهمیدهاید که قلعهها (لوپن سوم: قلعه کاگلیوسترو) و اشیای معلق در هوا (خدمات تحویل کیکی، باد برمیخیزد، پورکو روسو) مورد علاقه میازاکی هستند. به همین دلیل نیز وجود فیلمی از میازاکی که هر دو مورد را با همدیگر ترکیب کرده، نباید تعجبآور باشد.
قلعهای در آسمان، یکی از بهترین انیمههای فانتزی و ماجراجویانه میازاکی است. این انیمه مهیج که در سال اکرانش فروشی بیشتر از انتظار سازندگان خود داشت، قصه افراد مختلفی را روایت میکند که در جستوجوی شهری به نام لاپوتا هستند. فیلم علاوه بر اینکه داستان سرگرمکنندهای دارد، دارای گرافیک بصری فوقالعادهای است که آن را تبدیل به یک فیلم تماشایی و بیبدیل کرده است.
Nausicaä of the Valley of the Wind
نوشیکا از دره باد، اولین فیلم بلند هایائو میازاکی در استودیو جیبلی بود که به تهیهکنندگی ایسائو تاکاهاتا (Isao Takahata) ساخته شد. این یک اثر جریانساز در کارنامه میازاکی است که تاثیر و اهمیت آن را نمیتوان نادیده گرفت. زیرا همه عناصر تکرارشونده در انیمههای او مثل طبیعتگرایی، ضدیت با جنگ و… ابتدا در این فیلم به منصه ظهور رسیدند.
نوشیکا از دره باد، جنگ و جدال گروههای مختلف ساکن زمین را نشان میدهد که پس از وقوع یک جنگ ویرانگر به جان هم افتادهاند. این یک فانتزی جاه طلبانه و هیجانانگیز با پیامهای زیست محیطی و هشدارهای دلسوزانه است که ما را دعوت به شنیدن حقایقی تلخ میکند.
My Neighbor Totoro
انیمهای کوتاه و شیرین که بهدرستی به عنوان یکی از مشهورترین آثار هایائو میازاکی شناخته میشود. حتی کسانی که فیلم را ندیدهاند، احتمالا با شخصیت برجسته آن آشنا هستند. زیرا تصویر او در ابتدای تمام انیمههای استودیو جیبلی (Studio Ghibli) نقش بسته است. درست حدس زدید؛ توتورو را میگویم، غول بازیگوش و مهربان جنگل.
همسایه من توتورو، فراتر از انیمههای ساده و معمولی است؛ اگرچه روایت سهل و ممتنعی دارد. داستان بر زندگی دو دختر خیالاتی متمرکز است که با پدرشان به خانهای در حومه شهر رفتهاند و ساکن محلهای جدید شدهاند. در آنجا جنگلی وجود دارد که محل سکونت ارواح افسانهای است. خب، چه چیزی از این بهتر؟ اگر هنوز این فیلم سرزنده و جادویی را تماشا نکردهاید، مطمئن باشید نصف عمرتان از دست رفته!
Howl’s Moving Castle
میرسیم به قلعه متحرک هاول که جایگاه سوم را در رتبه بندی انیمههای میازاکی تصاحب کرده است. انیمهای ملهم از کتاب دایانا واین جونز (Diana Wynne Jones) که نویسنده محبوب میازاکی است و در ایران هم طرفدارانی دارد. فیلم به منبع اقتباس خود وفادار نیست، اما موفق شده روح اصلی آن را حفظ کند.
قلعه متحرک هاول، داستان دختری را روایت میکند که در تلاش برای شکستن یک نفرین غیرعادی است. نفرینی که شخصیت اصلی فیلم را چهل سال پیرتر کرده است. او قصد دارد دوباره به حالت عادیاش بازگردد، اما نمیداند چگونه میتوان بر نفرین غلبه کرد. از این رو، با یک جادوگر جوان دوست میشود و… فیلمی عجیب، شگفتآور، ماندگار و سرگرمکننده. چنانکه اگر به تماشای آن بنشینید، دوست دارید هرگز تمام نشود.
Princess Mononoke
شاهزاده مونونوکه، طولانیترین و حماسیترین انیمه میازاکی تا به امروز است. با وجود این، طرح و پیرنگ آن مانند سایر فیلمهای میازاکی است؛ شاهزادهای دچار یک نفرین کشنده میشود و زندگیاش را در آستانه فروپاشی میبیند. اکنون باید سفری را آغاز کند که ممکن است آخرین سفر عمرش باشد.
اینبار میازاکی با صراحت بیشتری در مورد دغدغههای خود حرف میزند. از این نظر، شاهزاده مونونوکه حتی از باد برمیخیزد هم صریحتر است. بنابراین با فیلمی قدرتمند و بیهمتا مواجهیم که هر صحنهاش نشانگر نبوغ و استعداد میازاکی است. شاهزاده مونونوکه، قطعا دارای تمام خصوصیاتی است که یک فیلم را تبدیل به اثری شاهکار و بهیادماندنی میکنند.
Spirited Away
کمتر اتفاق میافتد که انیمهای غیر از شهر اشباح به عنوان بهترین انیمه میازاکی انتخاب شود. شهر اشباح، پس از انتشار در سال 2001 هم مخاطبان ژاپنی را مسحور کرد و هم دل مخاطبان جهانی را به دست آورد. این یک دستاورد بزرگ در ژانر فانتزی است که ارزش هنری و تاریخ سینمایی دارد. از این رو، شکی نیست که استحقاق جوایز اسکار و شیر طلایی را داشته است.
شهر اشباح، مخاطبان را به دنیای عجیب و غریبی میبرد که مثل هیچ دنیای دیگری نیست. چیهیرو، قهرمان فیلم، در مکانی اسرارآمیز گرفتار شده و مجبور است والدین خطاکار خود را نجات دهد. وقتی از دید یک کودک نگاه میکنیم، جهان فیلم میتواند مکانی سرد و ترسناک باشد. اما همین که فیلم کمی جلوتر میرود، با یکی از شیرینترین و دلچسبترین انیمههای تمام دوران مواجه میشویم.
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید