بررسی فیلم I Am Mother – من مادر هستم

زیرمتن اصلی فیلم اخلاقیات و نسبی بودن آن است. شخصیت‌های مختلف قصه بنا به دیدگاه و نظری که به زندگی و بشریت دارند، تصمیمات اخلاقی متفاوت با عواقب مختلفی می‌گیرند که لزوما هیچکدام درست یا غلط نیستند. تمامیشان با توجه به نقطه نظر فردی و ایدئولوژی که این تصمیم و فکر از آن برآمده، قابل درک است.

کارگردان موفق شده که با شخصیت‌پردازی‌های قوی، این نسبی بودن را به خوبی به بیننده‌اش نشان دهد. کنار گذاشتن اخلاقیات رادیکال و صفر و یکی و رو به رو شدن با نسبی بودن بی‌انتهایی که دنیای کنونی ما را ساخته، موجب پیچیدگی بسیاری شده است. پیچیدگی‌ای که در نهایت کلیت چیزی که با نام بشریت می‌شناسیم را تشکیل داد.

روایت فیلم I Am Mother به گونه‌ای بسیار ملموس، حرکت از کودکی به بزرگسالی را به تصویر می‌کشد. این تصویر سازی به لطف زیرمتن‌های فلسفی، اخلاقی و مسئله انتخاب و پذیرش واقعیت، شکلی عینی به خود گرفته و اثرگذاری نهاییش چندین پله ارتقا پیدا می‌کند. فیلم در شروع با مفاهیم پایه‌ای‌تر فلسفه کلنجار می‌رود. غار افلاطون، دنیای مثل‌ها،‌ اخلاقیات کانت و آرام آرام با پیشرفت در قصه، باورهای شخصیت‌ اصلی را زیر سوال می‌برد و در نبرد و کلنجاری درونی و بیرونی قرار می‌دهد. مواجهه تام با دنیا و اخلاقیاتی که بسیار پیچیده‌تر از چیزی است که درخصوص آن خوانده بود.

فیلمساز با تصمیمی عامدانه، بعضی از قطعات پازل قصه‌اش را زودتر در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. در نتیجه بعضی از پرسش‌های اصلی قصه که از ارکان اصلی هدایت آن محسوب می‌شوند، برای مخاطب زودتر رو می‌شوند. کارگردان با اتخاذ این تصمیم، از بار معمایی اثر کاسته و به جای آن مخاطب را بیشتر درگیر تصمیم‌ها و تعاملات شخصیت‌ها می‌کند. تصمیمی هوشمندانه که می‌توانست به تخریب و از هم پاشیدگیِ کلیت کار منجر شود اما با دقت فیلمساز و تعادل قابل توجهی که میان بخش‌های مختلف فیلم ایجاد کرده،‌ نه تنها از بار روایی متکی بر سوال اثر نکاسته، بلکه ذهن بیننده را بیشتر درگیر کاراکترها کرده است.

فیلم I Am Mother‌ اثر چشم‌گیری است. یکه و ناب نیست و پیشتر آثار دیگری شبیه به آن ساخته شده بودند ولی داستان غنی، تسلط کارگردان و بازی‌های قوی به آن کیفیتی بسیار قابل توجه می‌بخشند. اثری که کلیشه‌ها را در آغوش می‌گیرد و از تمامی پیش‌آگاهی‌های ذهنی مخاطب نسبت به آثار این ژانر، در راستای انتقال حرف و مفهوم خود بهره می‌برد و در نهایت دو ساعت تعلیق و سرگرمی ناب را تحویل مخاطبانش می‌دهد.