آیا اینستاگرام فیلتر می‌شود؟

فیلتر اینستاگرام موضوعی است که نگرانی بسیاری از کاربران به‌خصوص کسانی که در این پلتفرم کسب و کاری راه‌ انداخته‌اند و درآمدزایی می‌کنند، را برانگیخته است.

هفته پیش طرح صیانت از حقوق کاربران به مجلس ارایه شد؛ این طرح تبصره‌های زیادی داشت، اما از همان ابتدا موضوع محدودسازی پیام‌رسان‌های خارجی و نیز فیلتر اینستاگرام مورد بحث بود.

جلسه بعدی که به همین منظور تشکیل شد، موجبات نگرانی بسیاری از کاربران را برانگیخت چرا که رییس کمیسیون فرهنگی مجلس اعلام کرد:

ما در این طرح عنوان کرده‌ایم که هیچ‌یک از کاربران برای فعالیت در پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی محدودیت ندارند. ما نگفتیم که به‌ عنوان مثال، اینستاگرام بلافاصله مسدود یا فیلتر می‌شود. ما بازه زمانی تعریف کرده و شرایط را هم اعلام کرده‌ایم.

بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی و همچنین رای‌گیری برای بررسی آن در چارچوب اصل ۸۵ قانون اساسی فعلا از دستور کار مجلس خارج شده، اما به‌زودی قرار است مورد بررسی قرار گیرد.

بر اساس این طرح همه سرویس‌های پیام‌ رسان خارجی و سرویس‌های شبکه اجتماعی برای فعالیت در کشور باید مجوز دریافت کنند و در غیر این صورت فیلتر می‌شوند.

اگرچه رییس کمیسیون فرهنگی مجلس اعلام کرده که این طرح ربطی به فیلترینگ ندارد، اما معتقد است فضای مجازی کشور به حال خود رها شده و باید مدیریت شود.

حجت‌الاسلام مرتضی آقا تهرانی معتقد است طرح مجلس ارتباطی با فیلترینگ ندارد و اما در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید:

کجای دنیا به غیر از ایران در فضای مجازی از خارج از کشور هر کاری خواستند انجام دهند، بتوانند آن را انجام دهند؟ اکنون به واقع فضای مجازی به حال خودش رها شده‌ است، اما با طرحی که به صحن مجلس خواهیم برد، آن را مدیریت خواهیم کرد.

وی می‌گوید:

در شب انتخابات ریاست‌ جمهوری که تبلیغات برای کاندیداها ممنوع است و رسانه‌های داخلی و صداوسیما تبلیغ نمی‌کنند، اما آمریکا و صهیونیست‌ها در اینستاگرام، تلگرام و توییتر دستشان باز است و می‌توانند هرکاری که می‌خواهند انجام دهند. ما برای این موضوع برنامه‌های بسیاری داریم و ۳۰ ماده قانونی نوشته‌ایم.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی می‌گوید:

اینکه می‌گویند قرار است تمام پیام‌رسان‌ها فیلتر شود، دروغ است اما فعالیت دشمنان باید مدیریت شود.

این طرح ظاهرا قرار است پس از تعطیلی دو هفته‌ای مجلس دوباره در دستور کار قرار گیرد.

پس از اظهار نظرهایی که در رابطه با طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی شد، بسیاری از فعالان حوزه فناوری، نسبت به این طرح انتقاد کردند که یکی از آن‌ها مربوط به سازمان نصر تهران است. نصر تهران از مجلس درخواست کرده که این طرح را کنار بگذارد، زیرا اجرای آن منجر به کوتاهی سقف پرواز کسب‌وکارهای فناورانه ایرانی و ناامیدی شهروندان خواهد شد.

از سوی دیگر یکی از اعضای کمیسیون اصل ۹۰ مجلس معتقد است که قانونمندی فضای مجازی موجب به خطر افتادن منافع نامشروع عده‌ای می‌شود و جریان‌های مالی کثیف و مشکوک مخالف جدی قانون‌گذاری در این زمینه هستند و بر عکس کسب و کارهای قانونی و مجاز نه تنها متوقف نمی‌شوند که با انواع نوآوری که امکان تبلور آن در فضای مجازی وجود دارد، بشدت رونق می‌گیرند. اما تخلف‌های جدید و جرایم نوینی در فضای مجازی رخ داده که عده‌ای سودجو از آن درآمدزایی می‌کنند و باید جلوی آنها را گرفت.

او تاکید کرده که این طرح پله پله اجرا خواهد شد و پس از طی کردن مرحله آزمایشی برای دائمی شدن به تصویب مجلس می‌رسد.

سید مصطفی میرسلیم تاکید کرده همانطور که روی توزیع مواد غذایی نظارت می‌شود تا به سلامت مردم خدشه وارد نشود باید در تولیدات فرهنگی و فضای مجازی نیز چنین اتفاقی بیفتد.

میرسلیم هم همانند رییس کمیسیون فرهنگی مجلس معتقد است که کشورهای بیگانه می‌توانند در امور فضای مجازی کشورمان دخالت کنند بدون آنکه رسما امکان رسیدگی به حق و تکلیف وجود داشته باشند.

عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس همچنین دولت را مقصر اصلی برخورد نشدن با قانون جنگل در فضای مجازی دانسته است.

در همین راستا محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص طرح صیانت از فضای مجازی در مجلس گفته است:

ورود مجلس به قانون‌گذاری در خصوص حکمرانی سایبری، اتفاق مبارکی است البته به شرط آنکه برخی اصول رعایت شود. کشور ما عملا قاعده‌ای شفاف برای فضای مجازی ندارد، در عمل با رهاشدگی این فضا مواجه است. اما بر اساس متن طرح صیانت از فضای مجازی که به دست ما رسیده، ایجاد نهادی جدید و واگذاری اختیارات قانون‌گذاری به این نهاد در کنار حذف دولت از فرآیند تصمیم‌گیری، حکمرانی سایبری ایران را مبهم‌تر می‌کند. اگر مجلس قواعد روشنی وضع کند تا اصول حکمرانی ایران در آن به وضوح دیده شود، بسیار مفید است.

البته وزیر ارتباطات می‌گوید:

ما پنج لایحه‌ به دولت ارائه دادیم که اقدامی کلیدی برای تبیین حکمرانی سایبری در کشور بود؛ اما به دلیل پیچیدگی موضوع، هنوز این پنج لایحه نه در دولت جمع‌بندی شده و نه به مجلس ارسال شده است، هر چند ما مجلس را در جریان جزییات این لوایح قرار داده‌ایم.

وی همچنین اظهار امیدواری کرده که با روشن شدن ابعاد موضوع و اهمیت آن، بررسی این مهم در مجلس از گزند دوقطبی‌های سیاسی در امان بماند و با تصویب یک قانون پیشرو، حقوق اساسی مردم صیانت شده و رشد و پیشرفت ایران در فضای مجازی نیز تسهیل شود.

با توجه به موارد ذکر شده، به نظر می‌رسد که احتمال فیلتر اینستاگرام یا مسدود شدن برخی از پیام رسان‌های خارجی در آینده وجود دارد و اتفاقی که برای تلگرام افتاد ممکن است برای سایر سرویس‌های شبکه اجتماعی نیز رخ دهد. 

نظر شما در این باره چیست، آیا امکان فیلتر اینستاگرام و سایر پیام رسان‌ها وجود دارد، یا اینکه ممکن است با قوانینی که از سوی مجلس تدوین می‌شود، این سرویس‌ها هماهنگ شده و همچنان امکان استفاده از این سرویس‌ها وجود خواهد داشت؟