رتبه بندی فیلمهای سیاره میمونها – Planet of the Apes
نگاهی به یکی از قدیمیترین فرنچایزهای هالیوود
به بهانه نزدیک شدن به زمان اکران Kingdom of the Planet of the Apes، تصمیم گرفتیم نگاهی به فیلمهای سیاره میمونها انداخته و آنها را رتبه بندی کنیم.
حدوداً ۷ سال از اکران جدیدترین فیلم مجموعه سیاره میمونها میگذرد و همانطور که از هالیوود انتظار میرفت، قرار نیست آن را به حال خود رها کند. قسمت جدید تحت عنوان Kingdom of the Planet of the Apes ساخته شده و قرار است ادامهای بر سه گانه قبلی باشد که در سال ۲۰۱۷ میلادی به انتها رسیده بود. البته خبری از شخصیتهای قدیمی مانند سزار نیست و داستان حول محور چهرههای کاملاً جدیدی میچرخد. همچنین تریلرهای فیلم جذابیت بالایی داشته و باعث شده در لیست انتظار بسیاری قرار بگیرد.
سیاره میمونها یکی از قدیمیترین فرنچایزهای هالیوود بوده و بر اساس رمان La Planète des singes اثر پیر بول (Pierre Boulle) ساخته شد؛ رمانی که در سال ۱۹۶۳ میلادی به بازار آمد و بصورت Planet of the Apes (در ایالات متحده آمریکا) و Monkey Planet (در بریتانیا) ترجمه شد. این مجموعه همیشه بواسطه پیامها و مفاهیم اخلاقیاش پیرامون تفاوتهای نژادی، پذیرش اختلافات، نابودی بشر به دست خودش و حقوق حیوانات بوده و از قضا، توانسته به هدف خود، یعنی به فکر وادار کردن مخاطبان برسد.
از آنجایی که فاصله چندانی با اکران عمومی قسمت جدید نداریم، تصمیم گرفتیم نگاهی به فیلمهای قدیمی انداخته و رتبه بندیشان کنیم.
۹ – Planet of the Apes
نمره: متاکریتیک: ۵۰
نمره آی ام دی بی: ۵.۷
سال اکران: ۲۰۰۱
بسیاری از مخاطبانی که پای تماشای مجموعه فیلمهای سیاره میمونها نشستهاند، باور دارند Planet of the Apes که در سال ۲۰۰۱ میلادی به سینماها آمد، خسته کنندهترین و بدترین اثر مجموعه است. اگرچه به آن بدیای که برخی از طرفداران ادعا دارند نیست، آنقدر نقطه ضعف دارد که ضعیفترین در مجموعه لقب بگیرد. بزرگترین نقطه ضعف، عدم ایجاد حس هیجان در مخاطب است. شخصیت اصلی با نقش آفرینی مارک والبرگ (Mark Wahlberg) نه آنقدر کاریزماتیک است و نه آنقدر عجیب است که در ذهنها حک شود؛ دقیقاً مانند شخصیتی که والبرگ در مجموعه تبدیل شوندگان (Transformers) ایفا کرده بود.
ضعف در پرداخت برای دیگر شخصیتهای داستان هم صدق میکند. عدم شخصیت پردازی درست باعث شده تا مخاطب نتواند درکشان کرده و کوچکترین اهمیتی برایشان قائل نیست. در ضمن، داستان سرعت پایینی داشته و همین موضوع باعث میشود جذابیت کافی را نداشته باشد. داستان، آنقدر فاقد جذابیت است که با تماشای تماشای چندین کانسپت آرت و صحنهها بصورت جداگانه هیچ فرقی ندارد.
البته فیلم Planet of the Apes 2001 حرفهایی برای گفتن دارد. طراحی صحنه و جلوههای ویژه آن عالی بوده و واقعاً حس ورود به جهانی دیگر را در مخاطب بوجود میآورد. جلوههای عملی و گریم هم فوق العاده بوده و از این جهت، میتوان آن را در لیست بهترینهای هالیوود قرار داد. در ضمن، به این موارد باید یک پیچش داستانی بزرگ در بخشهای پایانی را اضافه کرد.
۸- Battle for the Planet of the Apes
نمره متاکریتیک: ۴۰
نمره آی ام دی بی: ۵.۴
سال اکران: ۱۹۷۳
فیلم Planet of the Apes ثابت کرده بود رمانهای سیاره میمونها میتواند منبع خوبی برای ساخت آثار سینمایی باشند. با این حال، ساخت دنبالههای بی کیفیت در گذر زمان باعث شده بود علاقه مخاطبان به تماشایشان به میزان قابل توجهی کاهش یابد. نهایتاً، فیلم Battle for the Planet of the Apes از راه رسید و میخ آخر را بر تابوت مجموعه کوبید. این اثر آنقدر بی کیفیت بود که همان میل باقی مانده سینماروها برای تماشای قسمتهای جدید سیاره میمونها را از بین برد. به همین دلیل، دست اندرکاران تصمیم گرفتند سیاره میمونها را عملاً برای سه دهه کنار بگذارند.
Battle for the Planet of the Apes هیچ هدفی را دنبال نکرده و تنها ساخته شد تا جیب سینماروها را خالی کند. از همه مهمتر، کاهش بودجه کاملاً در هر جنبه از فیلم، بخصوص گریمها آشکار و تاثیر خودش را گذاشته بود. یک سوم میانی داستان بسیار حوصله سر بر و کسالت بار بوده که این موضوع را به لطف یک سوم ابتدایی و پایانی جذاب تا حدودی جبران میشود. همچنین بجز ایده کلی، اکثر المانهای به کار رفته در فیلم مشابه قسمتهای پیشین هستند. علاوه بر این، فیلم بیشتر روی شخصیتهای خود تمرکز داشته و تنها چند صحنه اکشن را شامل میشود تا وجود کلمه Battle (به معنای نبرد) در عنوان فیلم توجیه شده باشد.
داستان Battle for the Planet of the Apes روز سزار تمرکز داشته و سیارهای را به تصویر میکشد که تحت سلطه میمونها درآمده است. البته اینبار انسانها نه برده هستند و نه قدرت تکلم خود را از دست دادهاند. چنین ایدهای بعدها برای ساخت دو فیلم Dawn of the Planet of the Apes و War for the Planet of the Apes مورد استفاده قرار گرفت.
۷ – Conquest of the Planet of the Apes
نمره متاکریتیک: ۵۲
نمره آی ام دی بی: ۶.۱
سال اکران: ۱۹۷۲
مجموعه فیلمهای سیاره میمونها همیشه به تاکید روی مفاهیم سیاسی متهم میشدند و Conquest of the Planet of the Apes را میتوان گل سرسبد ماجرا دانست؛ زیرا کاملاً آشکارا سعی میکند پیامهای سیاسی مد نظر خود را در ذهن مخاطب بگنجاند. در این اثر، سگها و گربهها در پی شیوع یک بیماری منقرض شده و به انسانها اجازه داده میشود از میمونها بعنوان حیوان نگهداری کنند. بدین ترتیب، شرایط برای برده داری نوین چیده میشود. با گذشت چند سال، یکی از میمونها به نام سزار که قادر به صحبت است، سعی میکند میمونها را علیه انسانها متحد کند.
برخی از مفاهیم و پیامهای Conquest of the Planet of the Apes به گونهای به نمایش گذاشته میشوند که اگر امروز روی پرده نقرهای میآمد، بدون شک اقلیتهای مذهبی جنجال درست میکردند؛ زیرا میمونها را میتوان نمادی از این جوامع در نظر گرفت. همچنین صحنههای اکشن پایانیاش بدون اینکه نکته خاصی را در خود جای داده باشند، بیش از حد طولانی هستند. با این حال، فیلم به خوبی موفق میشود بیرحمی انسانها نسبت به دیگر نژادهای موجودات زنده را به تصویر بکشد.
۶ – Beneath the Planet of the Apes
نمره متاکریتیک: ۴۶
نمره آی ام دی بی: ۶
سال اکران: ۱۹۷۰
فیلم Beneath the Planet of the Apes که دنبالهای برای اولین اقتباس سینمایی سیاره میمونها به شمار میرود را میتوان یکی از عجیبترینهای مجموعه نامید. این فیلم حدوداً یک سال پس از اکران قسمت اول روی پرده نقرهای آمد و همین موضوع عجله بسیار زیاد تهیه کنندگان برای ساخت قسمت بعدی را نشان میدهد. از همه مهمتر، عدم وجود دلیل پشت بسیاری از المانهای فیلم را توجیه میکند. داستان در آیندهای پساآخرالزمانی جریان دارد، زمانی که میمونها سیاره زمین را به تصاحب خود درآورده و بازماندگان انسانی زیرِ زمین زندگی کرده و یک بمب هستهای باستانی را میپرستند.
فیلم Beneath the Planet of the Apes داستانی را روایت میکند که بخش عمده آن برای طرفداران آشناست. به بیان دیگر، بیشتر اتفاقات را میتوان بازنمایی قسمت پیشین توصیف کرد. البته در یک سوم پایانی شرایط بهبود پیدا میکند اما دیر رخ دادن این اتفاق باعث کاهش تاثیرگذاریاش میشود. همچنین دست اندرکاران علاقه شدیدی به پوچ گرایی داشتهاند. تا جایی که در پایان فیلم شاهد نابودی کامل سیاره هستیم. این اتفاق همچنین باعث شد عملاً امکان ادامه دادن داستان قدیمی وجود نداشته باشد.
۵ – Escape from the Planet of the Apes
نمره متاکریتیک: ۶۹
نمره آی ام دی بی: ۶.۳
سال اکران: ۱۹۷۱
از آنجایی که سیاره زمین در فیلم Beneath the Planet of the Apes بطور کامل نابود شد، سازندگان باید راهی برای روایت قصه جدیدی پیدا میکردند. پس از بررسی موارد مختلف به این نتیجه رسیدند که از مفهوم سفر در زمان استفاده کنند. دو میمون سخنگو به نامهای زیرا و دکتر میلو از یک سفینه برای فرار استفاده کرده و طی اتفاقاتی که در ادامه رخ میدهد، به گذشته سیاره زمین و سال ۱۹۷۳ میلادی بازمیگردند.
زیرا و دکتر میلو در ابتدا با استقبال انسانها مواجه شده و عملاً به سلبریتیهای مشهوری تبدیل میشوند اما این شرایط مدت چندانی پایدار نمیماند. آنها در ادامه مورد هجمه قرار گرفته و نهایتاً کشته میشوند. هر چند، قبل از مرگ کودک خود را در یک باغ وحش پنهان میکنند تا بزرگ شود؛ فرزندی که رشد کرده و اتفاقات Conquest of the Planet of the Apes را رقم میزند.
پس از اکران Beneath the Planet of the Apes، گمان میشد مجموعه فیلمهای سیاره میمونها به انتها رسیده اما ساخته شدن قسمت جدید آن هم با ایده سفر در زمان، تنها به یک چیز اشاره دارد: پول پرستی تهیه کنندگان. آنها برای قسمت جدید بودجه کمتری در نظر گرفتند و این موضوع در کنار عجله برای آماده کردن اثر نهایی، باعث شد کیفیت چندانی نداشته باشد. البته مشکلاتی که زیرا و دکتر میلو پس از تبدیل شدن به سلبریتی با آنها دست و پنجه نرم میکنند، جالب از آب درآمدهاند.
۴ – Rise of the Planet of the Apes
نمره متاکریتیک: ۶۸
نمره آی ام دی بی: ۷.۶
سال اکران: ۲۰۱۱
پس از اکران Battle for the Planet of the Apes و Planet of the Apes 2001 که هر دو آثار ضعیفی بودند، Rise of the Planet of the Apes توجهها را به مجموعه جلب کرد و آن را احیا کند. با این حال، کمتر کسی هست که فیلم مزبور را در میان سه گانه جدید ضعیفتر از بقیه نداند. یکی از بزرگترین نقاط ضعف، تمرکز روی شخصیتی انسانی به اسم دکتر ویل رودمن بود، در حالی که مجموعه بواسطه شخصیتهای اصلی میمونش شناخته میشود. علاوه بر این، هر زمان که سزار در کادر قرار میگرفت، فیلم قادر بود مخاطب را احساساتی، هیجان زده و مضطرب کند. همچنین داستان ریتم تندتری به خود میگرفت.
البته Rise of the Planet of the Apes بدون نقطه قوت نیست. دست اندرکاران با ریبوت مجموعه تلاش کردند داستانی واقع گرایانه را به تصویر کشیده و از المانهای بیش از حد علمی تخیلی و ناباورانه استفاده نکنند؛ برای مثال، در این فیلم شاهد تلاش برای یافتن درمان آلزایمر هستیم که باعث میشود یک میمون بسیار باهوش به دنیا بیاید؛ میمونی که قادر است تا حدودی شبیه به انسانها حرف بزند. به این مورد، باید استفاده از موشن کپچرز و جلوههای ویژه را اضافه کرد که در زمان خود بیسیار عالی بودند. هر چند، ممکن است جلوههای ویژه برای مخاطبان بسیار جوان تا حدودی آزاردهنده و قدیمی باشد.
از دیگر ویژگیهای شاخص، میتوان به دو سوم ابتدایی اشاره کرد که صحنههای اکشن چندانی نداشته و همچنین عملکرد بازیگران جلوی دوربین کم نقص بود.
۳ – Dawn of the Planet of the Apes
نمره متاکریتیک: ۷۹
نمره آی ام دی بی: ۷.۶
سال اکران: ۲۰۱۴
جهان داستانیای که روپرت وایت (Rupert Wyatt) در Rise of the Planet of the Apes ساخت، کم نقص بود اما مت ریوز (Matt Reeves) آن را بهتر گسترش داد. داستان مدتی پس از ریبوت جریان داشته و بخش عمده جمعیت انسانها بخاطر شیوع یک بیماری کشته شده است. بدین ترتیب، میمونها توانستهاند در مناطق خالی از سکنه جوامع خود را ساخته و بدون مشکل زندگی کنند. هر چند، تلاش سزار برای ایجاد اتحاد با گروهی از انسانها باعث شکلگیری نبردی میان میمونها و نژاد بشر میشود.
فیلم Dawn of the Planet of the Apes به خوبی هر دو سمت ماجرا را نشان داده و شخصیتهای شگفت انگیز و واقع گرایانهای را خلق میکند. در همین حین، جنبههای تاریک انسانها را به تصویر کشیده و تاکید دارد در صورت نیاز، میتوانند دست به کارهای کثیفی بزنند. اثر مزبور همچنین پیامهای ارزشمندی را پیرامون جنگ، جنگ طلبی و نتایج آن به نمایش گذاشته و تاکید دارد چنین اتفاقی میتواند ویرانگر باشد.
۲ – Planet of the Apes
نمره متاکریتیک: ۷۹
نمره آی ام دی بی: ۸
سال اکران: ۱۹۶۸
اولین فیلمهای یک مجموعه معمولاً بهترین بوده و شکست دادنشان از لحاظ کیفیت کار سختی است. برای اثبات این ادعا کافی است نگاهی به دنبالهها بیاندازید تا متوجه شوید چقدر نسبت به قسمتهای اول افت داشتهاند. این موضوع برای مجموعه فیلمهای سیاره میمونها هم صدق کرده و به همین دلیل، اولین اثرش در رتبه دوم قرار دارد. داستان درباره فضانوردی پوچ گرا بوده که سفینهاش در سیارهای مرموز سقوط کرده و در نهایت به شهری میرسد که میمونهای باهوش و سخنگو ساکنانش هستند. فیلم تا قبل از رسیدن فضانورد به شهر میمونها، شخصیت اصلیاش را به بهترین شکل ممکن به مخاطب میشناساند و در ادامه هم قوس شخصیتی او را کم نقص به تصویر میکشد. با ورود به شهر هم شاهد صحنههای اکشن جذاب هستیم.
شاید اگر امروز پای تماشای Planet of the Apes بنشینید، نتوانید با جلوههای ویژه و دیگر جنبههای بصریاش ارتباط برقرار کنید اما مفاهیمی که در دل داستانش جا گرفتهاند، همچنان تازگی دارند. از همه مهمتر، کمتر اثری مانند آن توانسته ایرادات و نواقص جوامع بشری را اینقدر تاثیرگذار و عمیق به تصویر بکشد. به این موارد باید پایان بندی شوکه کنندهاش را اضافه کرد که دست سازندگانِ قسمتهای بعدی را باز گذاشت تا هر طور که میخواهند داستان را پیش ببرند.
۱ – War for the Planet of the Apes
نمره متاکریتیک: ۸۲
نمره آی ام دی بی: ۷.۴
سال اکران: ۲۰۱۷
مجموعه فیلمهای سیاره میمونها روی موضوعات مختلفی تمرکز داشتند اما مهمترینشان این بود که نسل بشر زمینه نابودی خودش را مهیا میکند، نه موجودات دیگر از جمله میمونها. داستان تمامی فیلمهای مجموعه حول محور همین قضیه چرخیده و مطابق انتظار، برخی موفق شدند پیام خود را با تاثیرگذاری بالا به مخاطب ارائه داده و برخی هم چندان موفق نبودند. در میان فیلمهای این مجموعه، War for the Planet of the Apes بهترین عملکرد را در رساندن چنین پیامی دارد.
وقتی بحث به فیلم War for the Planet of the Apes کشیده میشود، قطع به یقین درباره بازیگری کم نقص (اندی سرکیس و وودی هارلسون) و جلوههای بصری تماشاییاش صحبت میشود اما بزرگترین نقطه قوت آن، داستانش است. برخلاف نامی که برایش انتخاب شده، گمان نکنید با اثری مواجه هستید که تنها روی صحنههایی جذاب و نفسگیر تکیه کرده، اگرچه چنین ویژگیای وجود دارد، تمرکز اصلی روی شخصیت پردازی سزار و فرمانده انسانهای متخاصم قرار دارد.
ترتیب تماشای فیلمهای سیاره میمونها
مجموعه سیاره میمونها تا به این لحظه شامل ۹ فیلم سینمایی میشود که میتوان آنها را به سه گروه تقسیم کرد: گروه اول شامل آثار قدیمیتر شده که از اواخر ۶۰ الی اواسط دهه ۷۰ اکران شدند؛ گروه دوم یک عضو داشته که آن هم Planet of the Apes 2001 است؛ گروه سوم و پایانی، سه گانه جدید بوده که بین سالهای ۲۰۱۱ الی ۲۰۱۷ به سینماها آمدند. از آنجایی که ارتباطی میان این سه نیست، باید آنها را بصورت جداگانه دید. همچنین توصیه میشود فیلمهای گروه اول و سوم بر اساس زمان اکرانشان دیده شوند.
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید