طنز سیاه از آن دسته ژانرهایی است که کمتر مورد توجه مخاطبان جهانی قرار میگیرد. با این همه، فیلم Ready or Not (آمادهای یا نه)، تازهترین ساختهی زوج بتینلی-گیلت نه تنها از پس سرگرم کردن مخاطبان برآمده، بلکه به مسائل فرهنگی مهمی نیز اشاره میکند.
آنچه که این فیلم را به اثری تماشایی تبدیل کرده، همان عجیب و غریب بودن خانوادهی الکس است
نام «مت بتینلی اولپین» و «تایلر گیلت» با فیلمهای ترسناک گره خورده است. این زوج هنری بیشتر به عنوان دو کارگردان مستقل آثار ژانر وحشت شناخته میشوند و جدیدترین اثر آنها هم از این قاعده مستثنی نیست. فیلم Ready or Not داستانی ساده و فاقد پیچیدگیهای عجیب و غریب دارد. دختری به نام «گریس» (با بازی سامارا ویوینگ) باید در شب ازدواج خود، در برابر سنت عجیب و غریب خانوادهی شوهرش «الکس» ایستادگی کرده و جان خود را نجات دهد. هرچند که فضای کلی فیلم Ready or Not و خانوادهی الکس به حد کافی عجیب و غریب است، داستان این اثر به همین اندازه که اشاره شده، ساده و پیش پا افتاده روایت میشود. البته شیوهی روایت وقایع در این فیلم به نوعی صورت گرفته که مانع از یکنواختی آن میشود. برخلاف بسیاری از آثار ترسناک، تمام داستان فیلم Ready or Not در عمارت بزرگ خانوادهی الکس روایت نمیشود و فرار گریس از این عمارت، بینندگان را وارد مرحلهی تازهای از تعقیب و گریز مرگبار میکند. از طرف دیگر، گریس از تمامی فرصتهای منطقی پیش روی خود استفاده میکند و اینطور نیست که صرفا برای کش دادن داستان و گذراندن زمان فیلم، شاهد اتخاذ تصمیمات احمقانه از سوی قهرمان داستان و دست و پا چلفتی بازی در آوردن او باشیم. گریس دختری خود ساخته است و در طول فیلم هم این امر را با تصمیمات شجاعانه و صحیح خود به بیننده اثبات میکند. این موضوع در کنار بازی خوب و قابل دفاع سامارا ویوینگ باعث شده تا فیلم Ready or Not تا مدتها در ذهن بینندگان باقی بماند. با این همه، آنچه که این فیلم را به اثری تماشایی تبدیل کرده، همان عجیب و غریب بودن خانوادهی الکس است.
الکس پسر بزرگ این خانوادهی اشرافی اسباببازیساز است. خانوادهی او نسلهاست که به ساخت بازیهای مختلف، خصوصا بازیهای کارتی و فکری مشغول هستند و از این راه هم ثروت خوبی به دست آوردهاند. الکس یک برادر جوانتر و نسبتا دلسوز به نام «دنیل» دارد که از همان ابتدا به گریس در خصوص خانوادهی عجیب و غریب خود هشدار میدهد. آنطور که فیلم به مخاطب میگوید، دنیل پسر ناخلف خانواده بوده و یک الکلی تمام عیار است. وقایع داستانی به خوبی به بیننده نشان میدهد که دنیل به دلیل قلب مهربان و مخالفت با سنتهای نادرست خانواده از طرف آنها یک وصلهی ناجور تلقی میشود. دختر خانواده امیلی نام دارد و نمونهای کلاسیک از یک دختر لوس و بیعرضه از خانوادهای ثروتمند است. پدر و مادر الکس هم در ظاهر بسیار مهربان و دوست داشتنی هستند، اما در پس پرده به هیچ چیز غیر از خود و نام خاندانشان توجهی ندارند. در آخر هم عمهی الکس به نام «هلن» نقش عضو سالمند خانواده را بازی میکند تا به این ترتیت، تصویری کامل از یک خانوادهی سنتی برای بینندگان ایجاد شود.
درونمایه و معانی پشت فیلم Ready or Not برخلاف داستان آن، بسیار پیچیده هستند
درونمایه و معانی پشت فیلم Ready or Not برخلاف داستان آن، بسیار پیچیده هستند. همانطور که اشاره کردیم، این فیلم یک کمدی سیاه است و از بارزترین خصوصیات یک اثر در این ژانر، پرداختن به موضوعات نامتعارف، به شکلی نامتعارف است. فیلم Ready or Not در پس فضای خشن و ترسناک خود سعی دارد تا به یکی از مشکلاتی اشاره کند که شاید هر فردی در زندگی خود با آن روبهرو شود و این مشکل چیزی نیست جز کنار آمدن با خانوادهی همسر! شاید از نظر بسیاری «اختلاف عروس با خانوادهی شوهر» تنها سوژهی غیبتهای زنانه باشد، اما بتینلی و گیلت در اثر جدید خود با استفاده از اغراق و طنز، به خوبی دردسرهای یک نوعروس را برای «بدست آوردن جایگاه» و «حفظ زندگی» خود در مواجهه با سنتها و افکار خانوادهی همسر به شکلی نمادین به تصویر کشیدهاند. مادر شوهری که در ظاهر پشت عروس خود ایستاده اما در باطن همسو با همسر خود است، دامادی که هنوز آنقدر مستقل نشده که بتواند جلوی خانوادهی خود بایستد و عمهی پیری که نوعروس داستان را لایق نام و آوازهی خاندان پدری خود نمیداند، همه و همه به نوعی با تجربهی بسیاری از افراد از سالهای اولیهی ازدواجشان مطابقت دارد. تیر و تبری که خانوادهی الکس به سمت گریس پرتاب میکنند نمادی از زخم زبانها و درگوش خواندنهایی است که زندگی یک زوج جوان را تهدید میکند و از همهی اینها مهمتر، اشاره به زمانی است که سنت مرگبار خانوادهی اکس آغاز میشود: درست در شب عروسی. شب عروسی که در کشور ما هم به آن «شب زفاف» گفته میشود، در بسیاری از فرهنگها، با سنتهای کهن و خاصی همراه است که به نوعی سعی دارد تا سلامت جنسی یا به اصطلاح پاکدامنی عروس را محک بزند. «سنت مرگبار» خانوادهی الکس بیشباهت به سنتهای شب زفاف نیست؛ زیرا تفکرات سنتی و در برخی موارد متحجرانهای که در بسیاری فرهنگها از جمله فرهنگ خود ما وجود دارد، باعث میشود تا شب عروسی بجای زیباترین خاطرهی تمام عمر یک عروس، به بزرگترین کابوس او تبدیل شده و حتی زندگی مشترک او، درست مثل زندگی گریس، به خطر بیفتد. چنین عمقی از نمادگرایی در یک اثر کم هزینه و طنز حقیقتا ستودنی و در خور تقدیر بوده و میتوان از آن به عنوان بزرگترین نقطهی قوت فیلم Ready or Not یاد کرد.
البته فیلم Ready or Not نمیتواند هیجان و وحشتی را که در اکثر آثار ترسناک وجود دارد، به بیننده انتقال دهد. متاسفانه کارگردانان این اثر یعنی زوج بتینلی-گیلت نتوانستهاند تعادلی مناسب میان طنز تلخ داستان و فضای ترسناکی که گریس در آن قرار دارد، ایجاد کرده و در این فیلم وزنه به سمت محتوای طنز سنگینی میکند. برای نمونه میتوان به کشته شدن خدمتکاران خانواده اشاره کرد. در فیلمهای ترسناک عموما شخصیتهای فرعی در طول داستان یک به یک از بین میروند تا دوز مناسبی از هیجان و وحشت به بیننده تزریق کرده و مانع از یکنواختی فیلم شوند. در فیلم Ready or Not هم خدمتکاران خانواده یک به یک کشته میشوند، اما مرگ آنها همواره به دلایلی احمقانه یا تصادفی صورت میگیرد. به عبارت دیگر، بیننده با قرارگرفتن خدمتکاران در برابر دوربین میداند که باید شاهد یک مرگ خندهدار و احمقانه باشد، نه حادثهای ترسناک و ناراحت کننده. هرچند که این امر به جنبهی طنز اثر کمک میکند اما در نقطهی مقابل هیجان و وحشتی را که از یک اثر در ژانر وحشت انتظار داریم، در این بین فدا میکند.
فیلم Ready or Not از معدود آثار ژانر کمدی سیاه است که مخاطب عام هم میتواند با آن ارتباط برقرار کرده و از آن لذت ببرد. شاید داستان این فیلم بسیار پیش پا افتاده و ساده به نظر بیاید، اما نماد گرایی و پرداختن به مسائل فرهنگی موجود در امر ازدواج و پیوند خانوادهها باعث شده تا این اثر به یکی از پرمغزترین آثار ترسناک اخیر تبدیل شود. فیلم Ready or Not میتواند در کمال خشونت، خنده را بر لبان شما بیاورد، مخصوصا اگر چندان دل خوشی از خانوادهی همسر خود نداشته باشید!
- شخصیت پردازی مناسب قهرمان داستان و خانواده داماد
- استفاده خوب از نمادها و پرداختن به مسائل فرهنگی
- داستان پیش پا افتاده و فاقد پیچیدگی روایی
- کارگردانی معمولی زوج بتینلی-گیلت که در انتقال هیجان چندان قدرتمند عمل نمیکند
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید