-
0/10
بازگشت سونی به روزهای اوج
از غول بزرگ محصولات الکترونیکی تا تولیدکننده محتوای اورجینال
شرکت سونی با تغییر رویکرد خود در طول چند سال اخیر از زمان ساخت واکمن چنین روزهای در اوج و پرفرازی را سپری نکرده بوده است.
آخرین باری که سهام شرکت سونی در بازار سهام به میزان فعلی می‌ارزید، بیل کلینتون (Bill Clinton) رئیس جمهور ایالت متحده آمریکا بود و کنسول پلی استیشن 2 در آستانه‌ی انتشار در بازار آمریکا قرار داشت. کمپانی سونی دو دهه و نیم سختی را پشت سر گذاشته، شرکت 78 ساله‌ای که واکمن و پلی استیشن را اختراع کرد و به عنوان یکی از نمادهای بازار محصولات الکترونیکی به شمار می‌رود. این کمپانی از دنبال کردن انقلاب صورت گرفته در بازار گوشی‌های همراه غافل ماند و در حالی که پلی استیشن به عنوان یک محصول سرگرمی محور، برای آن‌ها سوددهی داشت، هزینه تولید برای سایر بخش‌های الکترونیکی با افزایش مواجه شده و از سوی دیگر تقاضا برای آن‌ها کاهش پیدا کرد. اما همزمان با به وجود آمدن فرصت در حوزه استریم، سونی در تلاش است تا از یک کمپانی تولیدکننده محصولات الکترونیکی سنتی به یک تولیدکننده محتوای اورجینال در حوزه سرگرمی تبدیل شود.
این استراتژی در حال جواب دادن است: طی سه سال گذشته، سهام شرکت سونی از حالت ریزش خود خارج شده است. ارزش سهام سونی در ژاپن اخیرا به بالاترین میزان خود از مارس سال 2000 رسیده تا بازگشت قابل توجهی به روزهای اوج را تجربه کند. به گفته دیمین تانگ (Damian Thong) تحلیلگر بازار سهام در سازمان مک‌کواری (Macquarie) در صحبت با نشریه CNN، این موضوع توانایی کمپانی را در تکامل در زمینه عرضه بازی و هدایت خود به سمت حوزه سرگرمی به شکلی مطمئن به نمایش می‌گذارد. “اگر به 30 سال قبل نگاه کنید، سونی یک شرکت تولیدکننده دستگاه‌های الکترونیکی بود و شهرت خود را به واسطه فروشنده سخت‌افزار به دست آورده بود اما اکنون این شرکت عمدتا سود خود را از حوزه سرگرمی کسب می‌کند که شامل بازی‌های ویدئویی، موسیقی، سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی می‌شود.”
سخت‌افزار کمتر، محتوای بیشتر
به گفته جوست ون درونن (Joost van Dreunen) استادیار دانشکده کسب و کار استرن از دانشگاه نیویورک (NYU Stern) در صحبت با نشریه CNN اظهار داشت که کمپانی سونی (کمپانی مادر یا Sony Group) که سومین شرکت بزرگ ژاپن از نظر ارزش سهام محسوب می‌شود، از طریق نوآوری در تجارت بازی‌های خود فراتر از کنسول‌ها و خرید استودیوهای بازیسازی به منظور گسترش فهرست دارایی‌های معنوی (IP) در اختیارش، خود را متحول کرده است. در سال 2021 این کمپانی استودیو انیمه‌سازی کرانچی‌رول (Crunchyroll) را خریداری کرد و و در سال 2022 نیز استودیو بانجی (Bungie) را به مبلغ 3.6 میلیارد دلار خریداری کرد. استودیویی که به واسطه ساخت مجموعه بازی Destiny شناخته می‌شود.
در کنار بخش سرگرمی‌های تعاملی سونی (Sony Interactive Entertainment) که مسئول ساخت پلی استیشن است، کمپانی مادر هم‌چنین شامل سونی پیکچرز (Sony Pictures) می‌شود که آثار سینمایی چون مجموعه Spider-Man را ساخته و بخش موسیقی سونی که شامل لیبل کولمبیا ریکوردز (Columbia Records) می‌شود. به گفته ون درونن، سونی به دنبال ایجاد نوعی همکاری میان زیرمجموعه‌های مختلف خود است تا محتوای سرگرمی‌محور اورجینال تولید نمایند.
استراتژی سونی به منظور بهره‌گیری از دارایی‌های معنوی به شکل برندهای مختلف خود را در هفتاد و پنجمین مراسم امی در ژانویه 2024 آشکار کرد زمانی که سریال تلویزیونی The Last of Us موفق شد هشت جایزه از این مراسم را به خود اختصاص دهد. این، اولین باری بود که یک سریال تلویزیونی که با اقتباس از یک بازی ویدئویی ساخته شده، چنین حجمی از توجهات را در یک مراسم اهدای جوایز هالیوودی به خود اختصاص می‌دهد تا سونی جزو اولین کمپانی‌هایی باشد که چنین روزهای در اوج و لحظات پرفرازی را در مدیوم سینما و تلویزیون تجربه می‌کند.
این یک موقعیت ویژه برای سونی محسوب می‌شد که پیش از این در سال 2013 برای اولین بار بازی The Last of Us را منتشر کرده بود و پس از آن در سال 2023 نسخه سریال تلویزیونی آن را از شبکه HBO و سرویس استریمی آن تحت عنوان Max پخش کرد. بدون در اختیار داشتن شبکه استریمی مخصوص به خودش، اهدای حق لایسنس دارایی‌های معنوی و محتوای اورجینال، بخشی از استراتژی سونی به منظور رقابت با دیگر غول‌های بزرگ حوزه استریم از جمله نت‌فلیکس، دیزنی و آمازون بوده است.
رابرت لاسون (Robert Lawson) مدیر ارتباطات ارشد کمپانی مادر سونی در سال 2018 طی بیانیه‌ای اظهار داشت هنگامی که این کمپانی واحد نشر موسیقی EMI را خریداری کرد و بدین ترتیب بخش موسیقی سونی را به بزرگ‌ترین ناشر عرصه موسیقی در جهان تبدیل کرد، آن‌ها حدود 1.5 تریلیون یِن (معادل بیش از 9.5 میلیارد دلار) سرمایه‌گذاری را صرف محتوای مرتبط با دارایی‌های معنوی خود در بخش‌های مختلف کسب و کار حوزه سرگرمی کردند. لاسون اظهار داشت “کمپانی مادر استراتژیهای سازمانی خود را معطوف به تقویت خلق آثار و محتوای سرگرمی‌محور کرده است.” در ادامه اشاره داشت که آن‌ها روی همکاری با واحدهای دیگر خود از جمله ژانر انیمه متمرکز شده‌اند.
در پایان سال مالی 2018 که در ماه مارس به اتمام می‌رسد کسب و کار حوزه سرگرمی سونی که شامل بخش بازی‌ها، موسیقی، سریال و فیلم می‌شود 60 درصد مجموع درآمدزایی را به خود اختصاص داده بود. موضوعی که رشد دو برابر را در مقایسه با یک دهه قبل به نمایش می‌گذارد که طی آن مجموع درآمد کسب و کار بخش سرگرمی تنها 30 درصد کل درآمد را شامل می‌شد.
راهی طولانی سونی برای تسلط و بازگشت به روزهای اوج
تاکید روی حوزه سرگرمی بیانگر جدایی سونی از ریشه‌های خود است. پیش از تغییر نام به سونی، این کمپانی با عنوان شرکت مهندسی مخابراتی توکیو شناخته می‌شد که در سال 1946 توسط آکیو موریتا (Akio Morita) و ماسارو ایبوکا (Masaru Ibuka) تاسیس گردید. این کمپانی در سال 1950 برای اولین بار در ژاپن نوار ضبط مغناطیسی را عرضه کرد. در سال 1958 این شرکت نام خود را به کمپانی سونی تغییر داد.
در دهه 1960، سونی تجارت خود را در ایالت متحده آمریکا تاسیس کرد. برای سه دهه بعد نام خود را به عنوان یکی از فروشندگان اصلی محصولات الکترونیکی بر سر زبان‌ها انداخت که شامل تولید موارد برجسته و خاطره‌انگیزی چون تلویزیون رنگی ترینیترون در سال 1968 و پس از آن واکمن کاست‌خور در سال 1979 می‌شود تا سرانجام در سال 1982 اولین دستگاه پخش‌کننده CD در دنیا را رونمایی کند. حال آن که در این میان طیف وسیعی از دوربین‌ها و وسایل ضبط تصویری نیز ساخته و عرضه کرده است. سونی هم‌چنین از دهه 1960 از طریق یک سرمایه‌گذاری مشترک با CBS که در سال 1991 به بخش موسیقی سونی تبدیل گردید در حوزه موسیقی فعال بوده است. با این حال عمده شهرت این شرکت به واسطه محصولات الکترونیکی آن‌ها بوده است.
دهه 1990 برای سونی روزهای اوج و نقطه عطف قابل توجهی برای این کمپانی محسوب می‌شود زیرا همزمان شد با ورود آن‌ها به دنیای کنسول‌های خانگی که طی آن در سال 1994، اولین کنسول از خانواده پلی استیشن منتشر گردید تا سونی صنعت بازی و آرکید را مختل کرده و تمامی توجهات را معطوف خود کند. از دهه 1990 سونی یکی از حاضران اصلی در تجارت کنسول‌های بازی خانگی بوده و در هر نسل یک عضو جدید از خانواده پلی استیشن را معرفی و در بازار عرضه کرده است. در سال 2020، این کمپانی کنسول پلی استیشن 5 را عرضه کرد و براساس آمار رسمی منتشر شده، فروش این کنسول از رقیب اصلی خود یعنی ایکس باکس سری ایکس بیشتر بوده است. در حالی که به نظر هنوز زمان زیادی به عرضه کنسول نسل بعد سونی باقی مانده باشد، سونی طراحی پلی استیشن 6 را نهایی کرده.
ون درونن معتقد است که سونی به دنبال تکامل بخش بازی فراتر از کسب و کار کنسول‌ها بوده و به دنبال مخاطبین جدید و متدهای دیگری از توزیع محتوا است. “ما در حال حاضر در دوره کم سروصدایی از حوزه گیمینگ حضور داشته و این موضوع، چنین نگرانی را برای کمپانی‌ها به وجود آورده که: پس از این چه اتفاقی خواهد افتاد؟ چگونه به عنوان یکی از مهره‌های اصلی سازنده کنسول به نوآوری و رشد کسب و کار خود ادامه خواهید داد؟”
تانگ اظهار می‌کند که شرکت سونی با موفقیت به کانالی سودده برای ناشران ترد پارتی به منظور فروش بازی‌های ویدئویی تبدیل شده است. سونی سعی کرده که استراتژی متنوعی را در رابطه با حوزه گیمینگ در پیش بگیرد که از جمله شامل انتشار بازی چون Helldivers 2 روی کنسول پلی استیشن 5 و پلتفرم رایانه‌های شخصی می‌شود. به گفته آنا کر (Anna Kerr) یک مدیر محقق در سازمان امپیر آنالیتیکس (Ampere Analytics)، بازی Helldivers 2 یک عنوان موفق برای سونی بوده به طوری که در سه ماه اولیه پس از عرضه موفق شده تا بیش از 12 میلیون نسخه فروش داشته باشد.
ون درونن ادامه داد: “تجارت بازی در گسترش دارایی‌های معنوی است. این صنعت به دنبال راه‌های جدیدی به منظور رسیدن به مصرف‌کنندگان جدید بوده و به دنبال گسترش آن است.” در ماه نوامبر سال گذشته شرکت سونی از افزایش 69 درصدی سود خالص در سه‌ماهه اخیر خود خبر داد که قسمتی از آن ناشی از بخش بازی‌های ویدئویی آن‌ها بوده است. این شرکت به طور مداوم عملکرد مالی قدرتمندی را در سه‌ماهه‌های مربوط به سال جاری ارائه کرده که سودآوری در بازی‌ها نقش مهمی در این موضوع ایفا کرده است.
گزارشات اخیر حاکی از آن بودند که این کمپانی به دنبال خرید شرکت کادوکاوا (Kadokawa)، یک کمپانی قدرتمند ژاپنی بوده که مالکیت استودیویی چون فرام سافت‌ویر (From Software) را در اختیار دارد. استودیویی که ساخت آثار موفق و تحسین شده‌ای چون مجموعه بازی Dark Souls و بازی Elden Ring را در کارنامه داشته است.
در چند وقت اخیر بادهای مخالف نیز برای سونی به وزش درآمده تا روزهای این کمپانی ژاپنی همواره در اوج سپری نشود. بازی Concord محصول لایو سرویس آن‌ها که گزارشات حاکی از هزینه ساخت 400 میلیون دلاری برای آن بودند تنها دو هفته پس از انتشار با خاموشی سرورها رو به رو شد و اندکی بعد نیز استودیو سازنده آن بسته شد. آخرین نسخه منتشر شده از جهان Spider-Man تحت عنوان فیلم Madame Web توسط سونی پیکچرز با شکست با مواجه شد. با این حال به عقیده ون درونن این موارد پروژه‌های آزمون و خطا بوده و هزینه‌هایی قابل مدیریت برای شرکتی به حساب می‌آیند که 1.8 تریلیون ین (معادل تقریبا 11 میلیارد دلار) برای خرید شرکت‌ها و بازخرید سهام تا ماه مارس 2027 اختصاص داده است.
در ماه می سال گذشته و در جریان کنفرانس سالیانه سونی برای سرمایه‌گذاران، کنیچیرو یوشیدا (Kenichiro Yoshida) مدیر ارشد اجرایی کمپانی اظهار داشت که این کمپانی پذیرای یک “چشم‌انداز نوآورانه سرگرمی‌محور” بوده است. تانگ اظهار داشته که ظهور سونی به عنوان یک کمپانی سرگرمی‌محور همواره پرفراز نبوده است. “سونی در چندین سال مشکلات قابل توجهی داشته است. با حال به نظرم آن‌ها توانستند اوضاع را مدیریت کرده و از بازه زمانی سخت خود عبور نمایند.”
انتقال دارایی‌های معنوی بزرگ به پرده نقره‌ای سینما
ون درونن اظهار داشته که در گذشته تقاضای چندانی برای اقتباس از بازی‌های ویدئویی به منظور تولید فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی وجود نداشته است. با این حال موفقیت سریال The Last of Us به خوبی نشان داد که سونی این فرصت را در اختیار دارد تا دارایی‌های معنوی بیشتری از گنجینه خود را روی پرده نقره‌ای سینما به نمایش بگذارد.
پیش از سریال The Last of Us، سونی شانس خود در اقتباس بازی‌های ویدئویی را با ساخت فیلم Uncharted محصول سال 2022 امتحان کرده بود. اثری که تام هالند (Tom Holland) به عنوان بازیگر اصلی در نقش پروتاگونیست این مجموعه تحت عنوان نیتن دریک نقش آفرینی کرده بود. اولین نسخه از مجموعه بازی Uncharted در سال 2007 توسط استودیو نانی‌داگ (Naughty Dog) ساخته و برای کنسول پلی استیشن 3 عرضه شد.
پیش از این گزارشاتی منتشر شده بود که بیان می‌داشت که شرکت سونی در حال انجام برنامه‌ریزی به منظور ساخت یک اقتباس از مجموعه بازی God of War به صورت سریال تلویزیونی با همکاری آمازون است. اثری که نسخه اول آن در سال 2005 منتشر شد. از سوی دیگر تانگ عقیده دارد که سونی هم‌چنان در کسب و کار تجهیزات الکترونیکی حضور دارد و برای مثال می‌توان به تولید سنسورهای تصاویر توسط آن‌ها اشاره کرد که توسط کمپانی اپل مورد استفاده قرار گرفته و هم‌چنین از آن‌ها برای تولید دوربین‌های بالارده نیز استفاده می‌شود. حال آن که سونی اسم خود را به عنوان یکی از مهره‌های اصلی محصولات الکترونیکی به باد فراموشی سپرده است.
در سال 2025 سونی قصد دارد تا بخش بانکداری آنلاین و واحدهای بیمه خود را جدا کند و تمرکز بیشتری را روی ارائه محتوای سرگرمی‌محور اختصاص دهد. سهام شرکت سونی در ماه گذشته تقریبا به میزان 18 درصد افزایش یافته است و از غول‌های بزرگ حوزه سرگرمی مانند دیزنی و نت‌فلیکس پیشی گرفته است. با توجه به سرمایه‌گذاری سونی روی ساخت آثار اقتباس از دارایی‌هایی خود در سینما و تلویزیون از جمله فیلم Helldivers، سریال انیمه Ghost of Tsushima و فیلم Horizon، به نظر می‌رسد روزهای اوج این کمپانی هم‌چنان ادامه خواهد داشت.
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید