بازنگری به فیلم Castle in the Sky – اولین انیمه استودیو جیبلی

هایائو میازاکی، به عنوان یک هنرمند متعهد، از بیان واقعیات سیاسی و اجتماعی زمانه خود نیز غافل نمانده است. بر همین اساس، فیلم قلعه‌ای در آسمان از حمله و تجاوز نیروهای نظامی به سایر کشورها انتقاد می‌کند و موضعی ضد استعماری را پیش می‌گیرد. مثلا تصویری که میازاکی از ژنرال (جیم کامینگز) و سربازان تحت فرمان او نشان می‌دهد، تصویر انسان‌های احمق و سودجویی است که ابایی از نابودی جهان ندارند. آن‌ها فقط به دنبال گنج‌های قیمتی لاپوتا هستند تا صاحب ثروتی عظیم و هنگفت شوند، حتی اگر به بهای نابودی حیات بر روی زمین باشد.

از سوی دیگر، قهرمانان فیلم کسانی هستند که عقل کامل و قلب مهربانی دارند. آن‌ها بیشتر از سن خود می‌فهمند و در قید و بند تمایلات نفسانی خویش نیستند. پازو و شیتا قدم به دنیای بزرگ‌تری می‌گذارند که هیچ‌چیز درباره‌اش نمی‌دانند، اما در آن‌جا موفق می‌شوند که حقیقت را پیدا کنند. شایان ذکر است که شخصیت‌های اولین انیمه استودیو جیبلی، کودکانی خودمختار و مستقل نیز هستند. چراکه پازو و شیتا، والدین خود را در کودکی از دست داده‌اند و اگرچه بی‌نیاز از کمک بزرگترها نیستند، اما هر دو می‌دانند که چگونه زندگی‌شان را به‌تنهایی اداره کنند.

نکته دیگر فیلم که بسیار جلب توجه می‌کند، وجود دوگانگی در سرزمین لاپوتا و مخلوقات غول‌پیکر آن است. به عنوان مثال، در صحنه‌ای از فیلم شاهد هستیم که ربات‌های سرزمین لاپوتا در هماهنگی کامل با طبیعت پیرامون خود، زندگی می‌کنند. به نظر می‌رسد که میازاکی به هم‌افزایی بین اکوسیستم طبیعی و مصنوعات ساخته بشر، اعتقاد دارد؛ به بیان ساده‌تر، او معتقد است که تمام موجودات (اعم از طبیعی و غیرطبیعی) قادر به تعاون و همزیستی در کنار یکدیگر هستند. چراکه حتی ربات‌های بی‌رحم و مخرب نیز می‌توانند نگهبانان دلسوز و مهربان طبیعت باشند.

در پایان، به شما پیشنهاد می‌کنیم که فیلم قلعه‌ای در آسمان را حتما تماشا کنید. ممکن است که این فیلم به اندازه Spirited Away جذاب نباشد، اما بیانگر تفکرات میازاکی به عنوان فیلمسازی روشنفکر و اندیشمند است.