فیلم The Vast of Night یک اثر درام، رازآلود و علمی تخیلی است که از سرویس «آمازون پرایم» آمادهی پخش شده است. این اثر علمی تخیلی ایدهای به نسبت قدیمی را مطابق با سلیقهی مخاطب امروزی روایت میکند. داستان این فیلم به شبی طولانی در دههی ۱۹۵۰ و در ایالت نیومکزیکو بازمیگردد که صدایی عجیب از امواج رادیویی شروع به پخش شدن میکند، اما آیا این فیلم را میتوان هم سطح آثار علمی تخیلی امروزی در نظر گرفت؟
فیلم «گسترهی شب» روایتگر اتفاقاتی عجیب است که در طول یک شب طولانی برای «فی» اپراتور جوان تلفن و «اورت» مجری رادیویی شهر «کایوگا» در ایالت نیومکزیکو رخ میدهد. در این شب، قرار است یک مسابقهی بسکتبال در سالن مدرسهی شهر برگزار شود. با این حال فی و اورت برخلاف دیگران تصمیم میگیرند تا به جای تماشای مسابقه، به سر کارشان بروند. آنها در حین انجام وظیفه، صدایی عجیب را از رادیو و تلفن میشنوند و ردی از حضور بیگانگان فضایی را در زمین پیدا میکنند.
«گسترهی شب» اثری علمی تخیلی است که یکی از پیچیدهترین رازهای قرن بیستم میلادی را به سبکی جذاب و عامهپسند روایت میکند. در سکانس ابتدایی، یک تلویزیون قدیمی نشان داده میشود که در حال نمایش قسمتی از برنامهای شبانه، شبیه به مجموعهی «Twilight Zone» است. پیش از آغاز نمایش، نریتور اعلام میکند که مخاطبان در حال نمایش یک اپیزود جدید به نام «گسترهی شب» هستند. نریتور به مخاطبان میگوید که در حال تماشای داستانی رازآلود از «موزهی مخفی بشر» و «کتابخانهی خصوصی سایهها» بوده که رازهای آن، میان گذر سالها فراموش و بین «افسانه و واقعیت» گم شده است. این سکانس همراه با عبارت «تئاتر پارادوکس» به پایان میرسد و با صراحت کامل به مخاطب نشان میدهد که در حال تماشای داستانی است که لزوماً تمامی رخدادهای آن واقعیت ندارد، اما یک راز پنهان در آن نهفته که برای مدتها به فراموشی سپرده شده است.
«گسترهی شب» در چند دقیقهی ابتدایی، فرضیات خود را به شکلی کسلکننده برای مخاطب مشخص میکند
فیلم داستان خود را از سالن ورزشگاه آغاز میکند که اورت برای انجام کارهای فنی و آمادهسازی مقدمات برگزاری مسابقه به آنجا رفته است. در دقایق ابتدایی متوجه میشویم که برق ساختمان به خاطر جویده شدن کابل توسط سنجاب قطع شده و پس از آن فی با اورت برای یاد گرفتن روش استفاده از دستگاه ضبط صوت همراه میشود. ۱۵ دقیقهی ابتدایی فیلم که دقیقاً به همین موضوعات میپردازد، آکنده از دیالوگهای طولانی بوده و به شدت خستهکننده است که شاید باعث پشیمانی بسیاری از مخاطبین از تماشای ادامهی «گسترهی شب» شود. در حقیقت «گسترهی شب» در چند دقیقهی ابتدایی، فرضیات خود را به شکلی کسلکننده برای مخاطب مشخص میکند.
مهمترین فرض فیلم، به غیرقابلباور بودن فناوری امروزه برای کاراکترها مربوط میشود. فی پیشبینیهای مربوط به سبک زندگی انسانها در ۵۰ تا ۷۰ سال آینده را برای اورت تعریف میکند. این پیشبینیها شامل مسیریاب مبتنی بر GPS، تونل خلأ «هایپرلوپ» و تلفنهای هوشمند هستند. اورت به عنوان یک تکنسین و فردی آشنا با فناوری دورهی زندگی خود، تمامی این پیشبینیها را غیرقابلباور میداند و به سادگی آنها را مورد تمسخر قرار میدهد. فیلم با اشاره به این موضوع، نشان میدهد که فناوریهای امروزی تا چقدر میتوانند برای انسانِ ۷۰ سال پیش غیرقابلباور باشند و از طرف دیگر در بخش پایانی از همین ترفند برای دشوار بودن باور ماجرای UFOها برای انسانهای امروزی استفاده میکند.
پس از دقایق ابتدایی کسلکننده، فی و اورت در زمان انجام وظیفه با صدایی عجیب مواجه میشوند و تصمیم به پیدا کردن ریشهی انتشار آن میگیرند. آنها در نهایت متوجه میشوند که این صدا از یک «شیء پرندهی ناشناس» یا همان «UFO» بیرون میآید. فیلم در طول مدت زمان نمایش خود، سعی میکند تا فرضیات ابتدایی را با اتفاقات میانی و نتیجهگیری پایانی ارتباط دهد. در دقایق ابتدایی متوجه میشویم که یک سنجاب مقصر قطعی برق سالن ورزشگاه است، اما زمان قطع شدن برق ایستگاه رادیویی، مشخص میشود که بیگانگان فضایی عامل چنین اتفاقی بودهاند. فیلم از ارتباط فرضیات ابتدایی با نتایج پایانی خود، رفته رفته سعی میکند تا حضور اشیای پرندهی ناشناس را به بیگانگان ارتباط دهد. یکپارچگی داستان از لحاظ ارتباط فرضیات ابتدایی و نتایج پایانی را میتوان یکی از نکات قوت «گسترهی شب» دانست.
نکتهی جذاب دیگر داستان «گسترهی شب» عدم اشاره مستقیم به موضوع اصلی در دقایق ابتدایی است. فیلم برای مدت زمانی طولانی ذهن مخاطب را از موضوع UFOها دور نگه میدارد و سعی میکند تا سؤالهای مختلفی را در ذهن ایجاد کند. نهایتاً در سکانسی که فی و اورت وارد خانهی زن سالخورده میشوند، به طور مشخص موضوع این اشیای پرنده برای مخاطب فاش میشود. فیلم از زبان زن سالخورده به حضور بیگانگان فضایی اشاره میکند و حتی در خلال یکی از دیالوگها، او تئوری کنترل جنگها توسط فرازمینیها را مطرح میکند.
در بخش پایانی و پس از نمایش سفینههای فضایی، فیلم داستان خود را با نمایش تودهای از خاک که روی ضبط صوت را فراگرفته به سرانجام میرساند. فیلم در بخش پایانی خود نشان میدهد که فی و اورت هر دو به سرنوشت پسر زن سالخورده دچار شدهاند. در سکانس آخر نیز فیلم برای بار دیگر با نمایش تلویزیون قدیمی به مخاطب یادآوری میکند که تمام آنچه در ۸۹ دقیقهی گذشته دیده لزوماً حقیقت ندارد.
«گسترهی شب» با داستان به نسبت پیچیده و عجیبش سعی دارد تا یک تلنگر به مخاطب بزند
«گسترهی شب» با داستان به نسبت پیچیده و عجیبش سعی دارد تا یک تلنگر به مخاطب بزند. فیلم به مخاطب یادآوری کند که هنوز ماجرای بشقابپرندهها در نیمهی دوم قرن بیستم حل نشده است. هر چند که امروزه بسیاری از افراد بر این باور هستند که این بشقابپرندهها نمونههای اولیه از پهپادهای جاسوسی در دورهی جنگ سرد بودهاند، اما هنوز هیچ کشوری، طراحی و ساخت این اشیای پرنده را بر عهده نگرفته است. از طرف دیگر، در دورهی دیده شدن بشقابپرندهها، بسیاری از افراد به مذاهبی خودساخته در مورد قدرت بیگانگان فضایی روی آورند. فیلم با روایت سرگذشت فی و اورت تمامی عبارات نریشن ابتدایی خود مثل «موزه مخفی بشر» و «کتابخانهی خصوصی سایهها» را نتیجهگیری میکند و از مخاطب میخواهد که در مورد ماهیت وجودی UFOها بیشتر فکر کند.
در کنار داستان یکپارچه، «گسترهی شب» یک اثر تحسینبرانگیز از لحاظ به کار بردن تکنیکهای سینمایی است. در روند ساخت این فیلم، تا جای ممکن تعداد کاتها کم شده و فیلم با شاتهای طولانیتر داستان خود را روایت میکند. فیلم تلاش کرده تا با کاهش تعداد کاتها قدرت خود را در هماهنگی بازیگران و چیدمان دقیق پلاتها به رخ مخاطب بکشاند. این موضوع، در قسمت میانی فیلم به اوج خود میرسد و دوربین از اتاق کار فی به یکباره وارد خیابان میشود و پس از ورود به سالن بسکتبال به مکان دیگری میرود و در نهایت برای حدود چهار دقیقه و نیم، به هیچ وجه کات نمیخورد و دوربین همواره در نقاط مختلف شهر پرسه میزند. استفاده از جلوههای ویژه و افکتهای صوتی در کنار صدابرداری خوب نیز در افزایش جذابیت فیلم تأثیر بهسزایی داشته است. از طرفی دیگر، تمام این تکنیکها در جایی درست استفاده شدهاند و تطابق درستی با بدنهی داستان دارند. با این حال احتمالاً فرضیههای داستان که در بخش پایانی فیلم به طور کامل فاش میشوند، جذابیت زیادی برای اکثر مخاطبان آثار علمی تخیلی امروز ندارند.
با وجود تمامی پیچیدگیهای داستان و تکنیکهای سینمایی تحسینبرانگیز، فیلم The Vast of Night یکی از بزرگترین رازهای قرن گذشته را برای روایت داستان علمی تخیلی خود انتخاب کرده است. استفاده از تکنیکهای نوین سینمایی، آن هم در جای درست شاید باعث افزایش جذابیت تماشای فیلم برای مخاطب و درک هر چه بهتر داستان آن شده باشد، اما موضوع و ایدهی داستان هیچ چیز نوآورانه و جذابی را در خود جای نداده است. با توجه به این مسئله «گسترهی شب» را صرفاً میتوان روایتی نوین از یک راز قدیمی و سربهمهر دانست؛ چرا که این فیلم برخلاف اغلب آثار علمی تخیلی هیچ اشارهای به آیندهی بشر ندارد و تمام داستان خود را روی سبک زندگی انسانها در ۷۰ سال پیش متمرکز کرده است.
- استفادهی درست از تکنیکهای سینمایی در جای مناسب
- ارتباط دادن هوشمندانهی فرضهای ابتدایی داستان با نتیجهگیری نهایی
- مدیریت خوب صحنهها
- مقدمهی طولانی و خارج از حوصله
- ایدهی نه چندان جذاب داستان
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید