هوش مصنوعی چیست؟ این هوش عجیب تا چه اندازه زندگی ما را تغییر خواهد داد؟
هوش مصنوعی جایگزین چه چیزهایی میشود؟
هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) یا هوش ماشینی به سامانهای گفته میشود که میتواند واکنشهایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی از جمله درک شرایط پیچیده، شبیهسازی فرایندهای تفکری و شیوههای استدلالی انسانی و پاسخ موفق به آنها، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسایل را داشته باشد.
بیشتر از هوش مصنوعی به عنوان دانش شناخت و طراحی عاملهای هوشمند یاد میشود.
Artificial Intelligence را باید گسترهی پهناور تلاقی دانش، علوم و فنون قدیم و جدید دانست. ریشهها و ایدههای اصلی آن را باید در فلسفه، زبانشناسی، ریاضیات، روانشناسی، عصبشناسی، فیزیولوژی، تئوری کنترل، احتمالات و بهینهسازی جستجو کرد و کاربردهای گوناگون و فراوانی در علوم رایانه، علوم مهندسی، علوم زیستشناسی و پزشکی، علوم اجتماعی و بسیاری از علوم دیگر دارد.
اما به زبان ساده به موضوع هوش مصنوعی و تاثیراتی که بر زندگی انسان میگذارند، میپردازیم.
تصور کنید هوش مصنوعی مثل تلفنهای همراه امروزی در دسترس همهی ما هستند و از یک گوشی به هوش مصنوعی رسیدیم.
در واقع اگر بتوانیم چیزی را تصور کنیم میتوانیم خلقش کنیم.
شاید بتوان هوش مصنوعی را به نوعی شبیه هواپیمای ابتدایی برادران رایت دانست؛ در آن زمان پرواز یک هواپیمای ابتدایی خیلی عجیب و شگفتانگیز به نظر میرسید و کسی تصور نمیکرد که بتوان روزی با هواپیماهای غولپیکر سفر کرد. هوش مصنوعی هم در عصر حاضر شبیه هواپیمای ابتدایی برادران رایت است و تصور ۱۰۰ سال دیگر خیلی سخت به نظر میرسد.
فرصتها هیجان انگیزند
میل دیدن آینده در بشر وجود داشته است چینیها، هندیها یونانیان باستان دربارهی آینده انسان پیش بینیهایی کردهاند.
در نیم قرن اخیر هوشی را تصور کردهایم که حتی میتواند با ما تعامل کند و در بازی ما را شکست.
اولین برنامه هوش مصنوعی در دههی ۱۹۵۰ خلق شد و احتمالا اولین و درماتیکترین نمایش هوش مصنوعی در سال ۱۹۹۶ انجام شد که کامپیوتر دیپبلو توانست استاد بزرگ شطرنج را شکست دهد. در سال ۲۰۱۱ واتسون ساخت آیبیام در ژپرتی برنده یک میلیون دلار شد و در سال ۲۰۱۶ آلفاگو یکی از بهترین بازیکنان گو که یکی از پیچیدهترین بازیهای زمین است را شکست داد.
حالا همه تلفن همراه دارند که به نوعی یک هوش مصنوعی جیبی است.
Artificial Intelligence هم هر روز هوشمندتر میشود و انتظار میرود مثل انسان با انسان ارتباط برقرار کند. این ماشینها قدرت یادگیری دارند و خودشان خودشان را تعمیر میکنند و کامپیوتری به ظرافت مغز انسان خواهند بود که قدرت پردازشگر دیجیتال خواهند داشت.
از نظر فنی کارهایی که برای انسان سخت است برای رباتها آسان است، اما مشخص شده که برای هوش مصنوعی یک مکالمه ساده بسیار پیچیدهتر از محاسبات ریاضی است.
اما رباتها به همان اندازه که هیجان انگیزند، ترسناک هم هستند؛ آنها به اندازه انسان باهوشند و هیچگاه از ساعات کاری خود شکایت ندارد و تقاضای افزایش حقوق ندارد.
به این ترتیب با هوشمندتر شدن Artificial Intelligence و شباهت هرچه بیشتر رباتها به انسان، مرحله بعدی خودکار سازی رباتهاست که بر معنای انسان بودن تاثیر میگذارد.
اگر گوشی هوشمند ما برایمان مسیریابی و محاسبات را انجام می دهد متوجه میشوید که هوش مصنوعی هر ثانیه هوشمندتر میشود و احتمال اینکه جای شما را پشت میز کارتان بگیرد، وجود دارد؛ بنابراین ما نمیتوانیم از سلطهی همه گیر هوش مصنوعی فرار کنیم.
تا صد سال آینده احتمالا ما به اندازهی امروز کار نخواهیم کرد. کار و زحمت انسانی با ماشین جایگزین خواهد شد. شاید بتوانیم خودمان را از شر کارهای سخت و طاقت فرسا رها کنیم.
در ۲۰ سال آینده ۴۰ درصد شغلها به رباتهای هوشمند میرسد اما وقتی انسانها و ماشینها با هم کار میکنند شاید بتوانند زندگی را به سمت و سوی جدیدی سوق دهند. در آیندهای نزدیک کارهای کشاورزی به شکل خودکار انجام میشوند.
شاید کمتر از ۱۰۰ سال دیگر هوش مصنوعی انقدر که حالا برای ما عجیب و غیرقابل لمس است نباشد. هوش مصنوعی میتواند کارهای پیشرفتهای مثل معماری را انجام دهند.
وقتی هوش مصنوعی پیچیدهتر شود اوضاع به این شکل درمیآید؛ مشاغی مثل داشتن مهارت بالا همچون داروسازی، وکالت و مهندسی را انجام دهد. شاید تا ۱۰۰ سال دیگر انسانها خود را برای جراحی در اختیار پزشک انسانی قرار ندهند و ترجیح بدهند که یک ربات آنها را جراحی کند.
اما لازمهی همه این موارد این است که هوش مصنوعی باید خودآگاه شود.
میدانیم وقتی هوش مصنوعی هوشمندتر شود جنبهی انسانی ما را زیر سوال خواهد برد و تمام مهارتها و ویژگیهای ما را داشته باشد. اما این سوال پیش میآید که آیا هوش مصنوعی میتواند ایدهها و افکار پیچیدهی ما را داشته باشد.
هوش مصنوعی کم کم به واقعیتی نزدیک میشود که ما آن را کیفیت ذهنی مینامیم. زمانی را تصور کنید که کامیپوترها میتوانند راجع به خودشان فکر کنند اما یک ویژگی که انسانها خودشان را برتر میدانند تامین مخارج زندگی و خلاقیت است؛ اگر کامپیوترها قادر به خلق کردن باشند معنای آن برای انسان چیست؟ آیا یک ماشین میتواند هنرمند باشد؟ ماشینها چه زمانی میتوانند نقاشی بکشند.
یک ربات دنیا را در کامپیوتر کشف میکند اگر آنها از ما خلاقتر شوند یعنی ما باید تسلیم آنها شویم و سیارهی زمین در اختیار آنها قرار میگیرد و آنها بر ما مسلط میشوند.
هوش مصنوعی مانند تیری که از کمان رها میشود از ما عبور میکند.
محققان نام لحظهای که ماشینهای ابر هوشمند بر زندگی ما مسلط و تبدیل به برترینها میشوند روی این سیاره و فراتر از کنترل ما عمل میکنند تکینگی (singularity) مینامند؛ تکینگی نقطهای است که یک هوش مصنوعی خودآگاه خلق میشود و هوشمند و سریعتر از انسانها عمل میکند و در واقع یک افق است که ما فراتر از آن را نمیبینیم.
هوش مصنوعی همهی قابلیت فراگیری همهی جوانب انسانی را دارد و قابلیتهایش به سرعت رشد میکند و از چیزی که در حال حاضر در قدرت درک ماست فراتر میرود.
وقتی تکینگی از راه برسد هوش ماشینی فقط غذای ما را کشت نمیکند و لباسهای ما را نمیشوید، آنها فقط قوانین را وضع نمیکنند، آنها فکر میکنند، رویا پردازی و خلق میکنند.
گفته میشود که Artificial Intelligence آخرین اختراع بشر است و همه چیز را در دست میگیرد.
این هوش میتواند به شما کمک کند که کاری را که بدون کمک رایانهها نمیتوانید انجام دهید.
اما اگر دوست هوش مصنوعی شما تصمیم بگیرد شما را بکشد چه میشود
احتمالا هوش مصنوعی آنقدر تکامل پیدا میکند که دارای ابرهوشی میشود که از هوش ما پیشی میگیرد. این اتفاق شاید بهترین اتفاقی باشد که برای بشر رخ میدهد.
احتمالا Artificial Intelligence ما را از شر کارهای سخت و طاقتفرسا رها و کمک میکنند اطلاعات را طوری پردازش کنیم که تاکنون نکردهایم. به کشفیات علمی و پزشکی دست پیدا میکنیم که بدون آنها ممکن نبوده است.
البته ممکن است آنها ما را به دلیل برتری در زنجیرهی غذاییمان به چالش بکشند
اگر ماشینهایی که ما اختراع کردیم تصمیم بگیرند که بدون ما عمل کنند، چه اتفاقی میافتد.
بدترین سناریوی ممکن این است که یک ماشین بر هوش انسان غالب شود که نتوان متوقفش کرد. بخواهد آدم کشی کند و برای بشر یک تهدید محسوب شود.
اگر ما کنترل رباتها را از دست دهیم و رباتهای هوشمندتری خلق شوند که قادر به ساخت ربات باشند ممکن است به دردسر بیفتیم. این لحظهای است که باید پا به فرار بگذاریم و وقتی فرار میکنیم نباید از ویز یا گوگل مپ استفاده کنیم.
اینکه رباتها بخواهند ما را نابود کنند یک احتمال است.
آیا این ماشینها از حقوقی شبیه حقوق انسانی برخوردار خواهند شد.آیا با اینکه ما این ماشین را ساختهایم این ماشین متفکر دارای قدرت استقلال است.
اما صف آرایی هوش مصنوعی به وضوح مشخص میکند که آنها میخواهند قدرت را تصاحب و بشریت را نابود کنند.
و بعد زمین و فراتر از آن را مال خود کنند اما یک سناریو بسیار خوشبینانه تر هم وجود دارد.
سوال اینجاست که آیا هوش مصنوعی معنای انسان بودن را تغییر می دهد اگر هوش مصنوعی یک نسخه پیشترفته تر از انسان باشد و برای ما الهام بخش باشد چه اتفاقی میافتد؟
وجود یک هوش مصنوعی که هوشمندتر از تمام انسانهاست بسیار محتمل است. این همان تکینگی و آیندهی ماست.
اگر این هوش تصمیم بگیرد که ما انسانها نباشیم.
اما یک تصور خوشبینانه هم وجود دارد اینکه هوش مصنوعی قادر به انجام کارهایی است که از توان بشر خارج است. مثلا برای انسانها معماهای زیادی دربارهی زمین و کهکشان وجود دارد و احتمالا هوش مصنوعی قادر خواهد بود که این معماها را حل کند یا فرصتهای تازهای به وجود بیاورد که ما حتی فکرش را هم نکردهایم و ایدههای خلاقانهای را رو کند که ما دنبالشان نرفتهایم. اما همهی این رویاها زمانی ممکن است محقق شود که در آینده هوش مصنوعی به عنوان شریک در کنار ما زندگی کند و انسانها کنترل خود روی این ماشینها حفظ کنند.
شاید کاری که باید انجام دهیم این است که آن دیدگاه منفی را از ذهنمان پاک کنیم.
و اینطور برنامهریزی کنیم که رباتی بسازیم که گاهی خسته شود و رشتهی افکارش بهم بریزد شاید بیشتر با ما همزاد پندازی کند و فکر کند خیلی شبیه ماست و ممکن است وفادار شود و به بشریت کمک کند تا جهانش را بهتر بسازد. به این ترتیب وقتی این هوش از ما باهوشتر شود آن زمان است که می توانیم در سطحی عمیق با آنها تعامل و همکاری کنیم.
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید