احتمالا تا به امروز حداقل یک بار اسم متاکریتیک را شنیدهاید، اما آیا تا حالا برایتان سوال پیش آمده که متاکریتیک چگونه متاکریتیک شد؟ چرا و چگونه یک سایت توانست به یک مرجع مهم برای منتقدان و کاربران تبدیل شود؟ در این مقاله در وبسایت سرگرمی قرار است به این دسته از سوالات پاسخ دهیم.
همانطور که به احتمال زیاد مطلع هستید، متاکریتیک یک وبسایت مرجع برای نشر نقد و بررسی در حوزههای مختلف مثل برنامههای تلویزیونی، فیلمهای سینمایی، بازیهای ویدیویی و همچنین آلبومهای موسیقی به شمار میرود. البته در اوایلِ روی کار آمدن سایت، دستهبندی دیگری برای کتابهای منتشر شده نیز وجود داشت که این روزها دیگر خبری از این بخش نیست و متاکریتیک دیگر برای کتابهای چاپی و دیجیتالی نمرهی میانگینی در نظر نمیگیرد. در سایت متاکریتیک برای هر محصول، نمرهی منتقدان رسانههای مختلف جمعآوری و برای محصول، میانگین نمرات لحاظ میشود. به این نمرهی میانگین، متای محصول (Metascore) گفته میشود.
جِیسون دیتز، مارک دویل و جولی دویل سه فردی بودند که سایت www.metacritic.com را بالا آوردند. سایت متاکریتیک از سال ۱۹۹۹ میلادی (۱۳۷۷ شمسی) در دسترس قرار گرفته و تا به امروز با قدرت به کار خود ادامه میدهد.
چه کسی مالک متاکریتیک است؟
شرکت CBS Interactive از سال ۱۹۹۲ تا به امروز، رفته رفته گسترش یافت و دقیقا مثل یک غول، شرکتهای اطرافش همچون متاکریتیک، لست افام، گیماسپات، موویتوم و همچنین TV.com را بلعید تا رشد کند. شرکت CBS Interactive به عنوان یکی از زیرمجموعههای گروه CBS Entertainment محسوب میشود. بخشِ CBS Entertainment نیز در حال حاضر شاخهای است از یک شرکت بزرگتر به اسم ViacomCBS که دفتر مرکزیاش در شهر نیویورک قرار دارد.
شرکت CBS Interactive شبکهای است که به صورت آنلاین به تولید محتوا در حوزهی سرگرمی و اطلاعات پیرامون موضوعات متعددی مثل اخبار، ورزش، سرگرمی، تکنولوژی و تجارت میپردازد. این شرکت از دوران گذشته تا به امروز با بخش «فروش شبکهی CBS» نیز همکاری میکند تا معاملات تجاری و تبلیغات شبکه با درصد موفقیت و راندمان بیشتری به بار بنشیند؛ به همین سبب وجود سایتی مثل متاکریتیک به شدت برای بخش سرگرمیِ CBS مهم بود؛ چراکه کارشناسهای بخش فروش در نهایت امر مجبور میشدند برای ارزیابی یک محصول و تخمین هزینهی تبلیغات، نظر و نمرات منتقدان به محصول مورد نظر را بررسی کنند. شرکت CBS Interactive در سال ۲۰۰۸ میلادی سایت متاکریتیک را خریداری میکند و در حال حاضر به یکی از غولهای رسانهی آمریکا تبدیل شده است. CBS Interactive از اوایل سال ۲۰۱۲ میلادی اعلام آمادگی خود را برای پشتیبانی از ورزشهای الکترونیک اعلام کرد و بسترهای زیادی فراهم شد تا این غولِ صنعتِ مدیای آمریکا با پلتفرم توییچ وارد همکاری شود.
ساز و کار تهیهی نمرات متا به چه صورت است؟
به عنوان مثال فیلم Avengers: End Game همین امروز به اکران رسید. کارمندان متاکریتیک در بخش فیلم به سراغ وبسایتهای تخصصی و تایید شدهی سازمان سر میزنند تا نمرات منتقدان و چکیدهای از نقدشان را دربارهی فیلم اونجرز دریافت کنند. در مرحلهی بعد، نمرهی هر رسانه به فرمی از صفر تا ۱۰۰ تبدیل میشود. اگر رسانهای به فیلم اونجرز، به جای نمرهی کمی، یک امتیاز کیفی ارائه دهد، کارشناسان متاکریتیک نمرهی کیفی را بر اساس فرمولهایی به عدد تبدیل میکنند. در نهایت نمرات نقد فیلم اونجرز میانگین گرفته میشود تا یک عدد نهایی به دست آید. این عدد را نمرهی متا (Metascore) میگویند.
شاید در همین رابطه سوالی برایتان پیش بیاید که فلسفهی نمرهی متا چرا باید روی میانگین محصول تعریف شود؟ چرا بیشترین یا کمترین نمره لحاظ نمیشود؟ متاکریتیک به این نتیجه رسیده که نظرات منتقدان میتواند آمیخته با عواطف و تجاربشان باشد و صرفا هر منتقدی که محصولی را بررسی میکند، یک منتقدِ صد در صد بیطرف نیست؛ کما اینکه در مثال فیلم اونجرز، منتقد اگر جزء هواداران کمیکبوکهای مارول باشد، به احتمال زیاد نمرهی بالاتری به اثر میدهد. از طرفی دیگر اگر منتقد جزء هواداران دنیای دیسی باشد، احتمال اینکه در حق فیلم اونجرز کم لطفی کند بسیار زیاد است. به همین دلیل برای نمرات متای محصولات، میانگین نمرات و امتیازات لحاظ میشود. با این تفاسیر جالب است که نمرهی متا با گذر زمان، خود به یک فاکتور مهم به منظور بررسی یک محصول تبدیل شد! به این معنا که در همان مثال فیلم اونجرز، اگر نمرهی متا عدد کمتری نشان دهد، منتقد احتمالا تحت تاثیر نمرهی متا به نگارش مطلب دست میزند؛ چراکه در بیشتر اوقات احتمال دارد مخاطبِ یک سایت یا رسانه، با مقایسهی نقد نویسنده با نمرهی متا دست به قضاوت بزند که آیا بررسی محصولی که خوانده حاصل نفرت یا عدم آگاهی منتقد است یا بر علاقه یا فن بودن او دلالت دارد. بنا بر همین دلایل این موضوع تقریبا به یک اصل نانوشته در دنیای ژورنالیسم تبدیل شده که پیش از نگارش یک نقد و بررسی، به سراغ صفحهی متاکریتیک محصول نباید رفت؛ چون همانطور که اشاره کردیم، نمرهی متا به صورت ناخودآگاه روی قضاوت فرد منتقد تاثیر میگذارد.
آیا نمرات کاربران متاکریتیک در محاسبهی نمرهی متا تاثیرگذار است؟
قطعا خیر! اگر صفحهی متاکریتیک یک فیلم، بازی ویدیویی یا یک سریال تلویزیونی را مرور کنید، دو نمره را مشاهده خواهید کرد؛ نمرهی منتقدان و نمرهی کاربران. شما میتوانید به صورت آزادانه هر دو نوع نمره را مشاهده و حتی مورد قیاس قرار دهید، اما نمرات کاربران متاکریتیک به هیچ عنوان روی محاسبهی نمرهی متا تاثیرگذار نیست.
در برخی از صفحات متاکریتیک، به جای درج نمره، عبارت “tbd” نوشته شده است. چرا؟
عبارت “tbd” مخفف “To Be Determined” به معنای «در حال تشخیص» است. برای اینکه یک محصول در متاکریتیک، یک نمرهی متا داشته باشد، باید حداقل ۴ بررسی در بستر وب از محصول مورد نظر به انتشار رسیده باشد. البته در این زمینه، متاکریتیک تنها نمرهی بررسیهایی را لحاظ میکند که در وهلهی اول، رسانهی مورد نظر را تایید کرده باشد. معمولا محصولات خارج از کشور آمریکا، فاقد نمرهی متا هستند. مثلا اگر صفحهی متاکریتیک سریال Peaky Blinders را مرور کردید و به جای نمرهی متا با عبارت tbd روبهرو شدید چندان تعجب نکنید.
از طرفی دیگر متاکریتیک برای برخی از فیلمهای سینمایی، لقب “Must-See” (حتما باید دید) و برای برخی از بازیهای ویدیویی لقب “Must-Play” (حتما باید بازی کرد) را در نظر میگیرد. اگر فیلمی نمرهی متای بالاتر از ۸۱ و بازی ویدیویی بالاتر از ۹۰ دریافت کند، از نعمت این برچسب بهره میبرد. البته ناگفته نماند که حداقل باید ۱۵ رسانهی معتبر محصول مورد نظر را نقد کنند. به صورت تقریبی تنها پنج درصد از فیلم و بازیهای موجود در متاکریتیک از این لقب بهرهمند هستند.
آیا نمرهی متا، عدد ثابتی است یا متغیر؟
نمرهی متا وابسته به عامل «زمان» است و به همین سبب در هر زمان میتواند دستخوش تغییر شود؛ برای مثال میتوان به فیلم Joker از تاد فیلیپس اشاره کرد که نمرهی متای فیلم جوکر از ۸۰ به ۵۹ بنا به دلایل مختلفی مثل ترویج رویکرد آنارشیسمی و شورشطلبی به مرور زمان کاهش یافت. با این اوصاف میانگین نمرهی کاربران به این فیلم در متاکریتیک در زمان نگارش این مقاله بالای ۹ است؛ به همین دلیل نمرهی متا نمیتواند همیشه یک قاضی خوب برای تعیین خوب یا بد بودن محصول باشد؛ چرا که در همین مثال ذکر شده، مردم عادی از تماشای فیلم جوکر لذت بردند و در این سناریو تنها منتقدین رسانهها هستند که فیلم را یک اثر متوسط میدانند.
آیا نمرهی یک رسانه که در صفحهی متاکریتیک ثبت شده قابل تغییر است؟
متاکریتیک برای رسانههایی که نمرات کیفی برای نقدهای خودشان در نظر میگیرند، بر اساس فرمولهایی این دسته از امتیازات را به نمرات کیفی تبدیل میکنند. با این اوصاف امکان دارد که منتقد رسانهی مورد نظر پس از مواجه شدن با نمرهی تبدیل شده، از تبدیل نمره احساس رضایت نداشته باشد؛ به این دلیل که شاید نمرهی تبدیل شده از نمرهای که منتقد در نظر داشته کمتر یا بیشتر باشد. متاکریتیک برای حل مسائلی این چنینی و کاهش کشمکشهای بین رسانهها و شرکت تصمیم گرفتهاند تا منتقد رسانهی شاکی از طریق فرم «تماس با ما» بتواند اصلاحیهی نمرهی نقدش را درخواست کند.
به همین سبب اگر برای مثال نمرهی رسانهی نیویورک تایمز به یک فیلم یا سریال تلویزیونی در متاکریتیک تغییر کرد چندان تعجب نکنید. احتمالا منتقد رسانه نسبت به نمرهاش در متاکریتیک شاکی بوده است!
آیا متاکریتیک تمام نقدهای موجود در وب را برای یک محصول گردآوری میکند؟
متاکریتیک برخلاف سایتهای مشابه از تمام نقدهای موجود در وب استفاده نمیکند. بر اساس فرمول و دادههای آماری، هر چقدر تعداد نمونه در یک جامعهی آماری بیشتر باشد، درصد تغییر میانگین نیز کاهش مییابد. به همین سبب اگر ۲۰۰ نقد از یک بازی ویدیویی در بستر وب منتشر شود، متاکریتیک الزاما از تمام ۲۰۰ نقد استفاده نمیکند. این موضوع تنها برای نمرهی متا صدق میکند و برای نمرهی کاربران هیچ محدودیتی وجود ندارد.
چگونه یک رسانه مورد تایید متاکریتیک قرار میگیرد؟
متاکریتیک معمولا در طول سال چند مرتبه لیست انتشارات مورد تایید خود را مورد ارزیابی قرار میدهد؛ به همین سبب برخی از رسانهها امکان دارد حتی از این لیست خارج شوند. هنوز دقیقا مشخص نشده که متر و معیارهای متاکریتیک برای انتخاب رسانههای دیجیتالی و حتی کاغذی به چه شکلی است، اما در سایت متاکریتیک به صراحت نوشته شده که اگر رسانهای از لحاظ کیفی مطالب خوبی را منتشر میکند، این رسانه میتواند شانسش را امتحان کند تا با ارائهی درخواست، از سمت متاکریتیک مهر تایید بگیرد. اگر رسانهی مورد نظر، چاپی نباشد، کاربران و بازدیدکنندگان متاکریتیک میتوانند با کلیک روی لینک رسانه در صفحهی محصول، وارد سایت مورد نظر شوند؛ به همین علت حضور در لیست متاکریتیک برای جذب مخاطب، یکی از چالشها و حتی میتوان گفت آرزوهای هر مدیر رسانهای است!
چگونه برای هر محصولی در زمینههای مختلف، یک صفحهی متاکریتیک وجود دارد؟
کارشناسان متاکریتیک به طور معمول در ابتدای هر هفته، به سراغ محصولاتی میروند که قرار است در هفتهی جاری منتشر یا توزیع شود. البته برخی از محصولات بسیار قدیمی فاقد صفحهای در متاکریتیک هستند و احتمالا برای کمتر مخاطب و کاربرانی اهمیتی دارد سریال تلویزیونی که در سه دهه گذشته پخش میشده، دارای چه نمرهی متایی است.
البته نمرات فیلمهای سینمایی هم به صورت روزانه و ساعتی در صفحهی متاکریتیک بهروزرسانی میشود.
آیا هر نوع بازی ویدیویی میتواند در متاکریتیک صفحه و نمرهی متا داشته باشد؟
متاکریتیک در عرصهی بازیهای ویدیویی هر آنچه که در ایالات متحده و مناطق انگلیسیزبان منتشر شود را پوشش میدهد. البته در رابطه با محصولات مناطق انگلیسیزبان این شرط مطرح است که بازی مورد نظر توسط منابع مختلفی مورد بررسی قرار گیرد. این مسئله بیشتر برای بازیهای کنسولی صدق میکند تا بازیهای پلتفرم رایانههای شخصی و موبایلی. البته حجم انتشار بازیهای موبایلی بسیار زیاد است و الزاما تمام بازیهای موبایلی که در آمریکا منتشر میشوند، صفحه و نمرهی متا ندارند. متاکریتیک برای بازیهایی ویدیویی تنها اولین بررسی که از بازی از رسانهی مورد تاییدش منتشر میشود در وب سایت ثبت میکند و در این مورد اگر نمرهی منتقد در رسانه تغییر پیدا کرد، متاکریتیک استثنائا در این مورد از دستکاری نمرهی رسانه خودداری میکند.
فیلم و سریالهای تلویزیونی چطور؟ آیا هر نوع مجموعهی تلویزیونی و سینمایی در متاکریتیک نمرهی متا دارد؟
کارشناسان متاکریتیک به طور معمول برای فیلمهای سینمایی که قرار است به زودی روی پردهی سینما اکران شود، یک صفحه در سایت میسازد. با این اوصاف فیلمهای قدیمی و حتی کلاسیک نیز میتواند در متاکریتیک، صفحه و حتی نمرهی متا داشته باشد. البته به شرطی که حداقل چهار رسانهی معتبر، نقد و بررسی از فیلم مورد نظر منتشر کنند. متاکریتیک اصولا به فیلمهای قدیمیای که برای سرویسهای VOD در یک کیفیت بهتر منتشر میشود، توجه ویژهای دارد اما امتیاز منتقدین در نمرهی متای این دسته از آثار سینمایی، همان چیزی است که یک رسانه در زمان اکران ِروی پرده از فیلم مورد نظر ارائه میدهد.
با این حساب متاکریتیک نقطه صفر ارزیابیهای خود را در زمینهی سینمایی، از ابتدای دههی ۱۹۹۰ تعریف میکند و با این اوصاف، متاکریتیک از چند فیلم محدود از دههی ۱۹۸۰ نیز استفاده میکند. متاکریتیک در استفاده از برههی زمانی ۱۹۹۰ به عنوان مبدا توضیح میدهد که هر چقدر در زمان به عقبتر سفر کنیم، بررسیهای کمتری را نیز در بستر وب مشاهده خواهیم کرد؛ به همین دلیل برای میانگین گرفتن نمرات، متاکریتیک با مشکل مواجه خواهد شد.
متاکریتیک برای بخش تلویزیون از عناوینی استفاده میکند که حداقل در یکی از شش شبکهی آمریکا در دست پخش قرار گرفته باشد. با این حال، متاکریتیک برای مجموعههای تلویزیونی و حتی مینی سریالهای خارج از آمریکا نیز صفحه و نمرهی متا در نظر میگیرد. دقیقا به همان شرطی که پیشتر گفتیم؛ حداقل چهار رسانهی معتبر از نظر متاکریتیک، مجموعهی تلویزیونی مورد نظر را بررسی کرده باشند. گفتنی است که نقطه صفر ارزیابیهای شرکت برای یافتن سریالها، از پاییز سال ۲۰۰۵ تعریف میشود؛ به این معنا که اگر سریال محبوبتان پیش از سال ۲۰۰۵ میلادی در دست پخش قرار گرفته، نمرهی متایی برای آن مجموعه در نظر گرفته نشده است.
چگونه متاکریتیک آلبومهای موسیقی جدید را انتخاب میکند؟ گزینشی یا سفارشی؟
متاکریتیک در زمینهی آلبومهای موسیقی به شدت تلاش میکند تا انواع و اقسام مختلفی از سبکهای موسیقی را پوشش دهد. همچنین در متاکریتیک میتوان هنرمندان مستقل در زمینههای مختلف را نیز مشاهده کرد. متاکریتیک، آلبومهای موسیقیای را هم که از طریق واردات به داخل کشور آمریکا منتشر میشوند نیز پشتیبانی میکند؛ البته به شرطی که شرکت تهیهکنندهی آلبوم موسیقی تصمیم نداشته باشد تا یک نسخهی مخصوص برای ایالات متحدهی آمریکا در نظر بگیرد. متاکریتیک در زمینهی موسیقی از حداقل سه نقد به جای چهار نقد استفاده میکند تا برای یک آلبوم موسیقی، نمرهی متا را لحاظ کند. به عبارتی سادهتر حتی اگر یک آلبوم موسیقی از لحاظ هنری، یک شاهکار به نظر برسد، اگر مورد توجه تنها دو انتشارات مورد تایید متاکریتیک قرار گیرد در متاکریتیک، نمرهای برایش به اسم نمرهی متا در نظر گرفته نمیشود. بخش نقد موسیقی آلبومهای موسیقی متاکریتیک به صورت روزانه بهروزرسانی میشود.
چرا رنگهای سبز، زرد و قرمز در دستهبندی بازیهای ویدیویی متاکریتیک با دیگر بخشها متفاوت است؟
نقد و بررسی بازیهای ویدیویی با دیگر محصولات اندکی تفاوت دارد و این مسئله را میتوان با مقایسه کردن نمرات بازیهای مختلف به خوبی حس کرد. منتقدان گیم برخلاف منتقدان سینما و تلویزیون، با بذل و بخشش بیشتری به محصول مورد نظر نمره میدهند و بیشتر نمرات بازیهای ویدیوی، هفت به بالاست. از طرفی وقتی به دیگر محصولات نگاه میکنیم، دو حالت پیش میآید. اگر نمرهی محصولی مثل فیلم یا آلبوم موسیقی بالای ۵۰ باشد، کاربر نسبت به این محصول به چشم یک اثر خوب نگاه میکند و اگر زیر ۵۰ باشد، به چشم یک اثر بد. این موضوع برای بازی ویدیویی صادق نیست؛ چراکه یک بازی با نمرهی متای ۷۰ میتواند اثر ضعیفی باشد و تحمل کردنش برای گیمر، کار سختی محسوب شود. بنا به همین دلایل است که رنگبندی نمرات در بخش بازیهای ویدیویی با دیگر بخشها تفاوت دارد.
متاکریتیک برای محاسبهی محصول از چه فرمولهایی استفاده میکند؟
پاسخ به این سوال در حال حاضر شدنی نیست؛ متاکریتیک در راستای توضیح نحوهی دقیق حساب و کتاب و صد البته فرمولهایی که استفاده میکند، از ارائهی هر گونه توضیح ریاضی و محاسباتی خودداری میکند.
متاکریتیک؛ خوب یا بد؟
متاکریتیک از مدت زمانی که به راه افتاده تا به امروز، موج زیادی از انتقادها را به دنبال داشته است. همانطور که پیشتر اشاره کردیم، نمرهی متای یک محصول میتواند روی نظر منتقدی که هنوز بررسی را ننوشته تاثیرگذار باشد. از طرفی دیگر یک نمرهی متای خوب یا بد میتواند روی فروش یک محصول مثل بازی ویدیویی نیز تاثیر قابل توجهی داشته باشد؛ چراکه بسیاری از گیمرهای امروزی دیگر عادت کردهاند که به محض انتشار یک بازی ویدیویی، در ابتدا صفحهی متاکریتیکش را چک کنند. اگر بازی مورد نظر نمرهی متای چندان خوب و دندانگیری نداشته باشد، ممکن است کاربر را از خرید آن بازی ۶۰ دلاری برای همیشه منصرف کند. از طرفی همین نمرهی متا اگر بالای ۹۰ باشد، فروش بازی ویدیویی را میتوان تضمین شده دانست و همین نمرهی متا به یک اهرم بسیار قدرتمند برای فروش هر چه بیشتر بازی تبدیل میشود.
با تمام این تفاسیر به متاکریتیک خرده گرفته میشود که چرا تمام نمرات کیفی را به نمرات کمی تبدیل میکند. جو دادسون، دبیر سابق رسانهی Game Revolution در نقد متاکریتیک نوشته که تبدیل نمرات کیفی به کمی در متاکریتیک باعث شده تا برخی از نمرات به شدت کم به نظر برسند. در حالیکه بر اساس علم آمار، متاکریتیک مجبور است تمام دادهها را به یک فرم کمی تبدیل کند تا دادههای جمعآوری شده قابل میانگین گرفتن باشد.
از طرفی ژورنالیستهای بسیار زیادی دائما معترض هستند که متاکریتیک باید نقدهای به شدت مغرضانه و رادیکال را از لیست محاسباتیاش خارج کند. برای مثال تنها نقد منفی بازی Uncharted 4 متعلق به منتقد واشنگتن پست است که به بازی مورد نظر نمرهی ۴۰ از ۱۰۰ داده است و این نمرهی افتضاح، تنها بررسی منفی از این بازی ویدیویی محبوب تا به امروز است!
این ماجرا تا حدی بغرنج شد که کاربران تصمیم گرفتند با جمعآوری امضای اینترنتی (پتیشن) از متاکریتیک درخواست کنند تا این نقد – بهتر است بگوییم لکهی ننگ – از صفحهی بازی حذف شود!
جدا از این مسائل، موردی که هنوز متاکریتیک نتوانسته به خوبی از پس آن بر بیاید در مدیریت نظرات مهندسیشدهی کاربران نسبت به یک محصول است؛ چرا که برخی از استودیوها با کمک برنامهنویس و هکرهای مختلف با ساخت حسابهای کاربری جعلی، نمرات مثبت و خوب زیادی را در صفحهی متاکریتیک محصول وارد میکنند تا نظر کاربران و بازدیدکنندگان متاکریتیک را نسبت به محصول مورد نظر جلب کنند. این دسته از موارد ذکر شده نشان میدهد که www.metacritic.com هنوز راه زیادی در پیش دارد و نمیتوان در حال حاضر این وب سایت را یک مرجع الکترونیکی کاملا بینقص در نظر گرفت.
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید