-
0/10
احتمالا نام راتن تومیتوز را شنیده‌اید. اغلب اوقات وقتی شما یک فیلم سینمایی یا یک سریال تلویزیونی را در موتور جست‌وجوهای گوگل و بینگ سرچ می‌زنید، نمرات محصول مورد نظر از سایت‌های شناخته شده‌ای مثل متاکریتیک و IMDB در همان صفحه‌ی اول گوگل نقش می‌بندد و اغلب اوقات نمره‌ی راتن تومیتوز بر مبنای درصد نیز در کنار دیگر امتیازات به صورت درصد دیده می‌شود. با این حال کمتر کسی دنبال این موضوع رفته که راتن تومیتوز چیست و چه تفاوتی با دو مرجع متاکریتیک و IMDB دارد. در این مقاله قصد داریم به صورت مفصل درباره‌ی راتن تومیتوز صحبت کنیم.
سایت راتن تومیتوز تا حدودی عملکرد مشابهی با سایت متاکریتیک دارد؛ به این معنا که کارشناسان راتن تومیتوز نمرات یک محصول را از دو سمتِ رسانه‌ها و کاربران جمع‌آوری کرده و در صفحه‌ی مختص به محصول، به صورت درصد نشان می‌دهند. با این اوصاف راتن تومیتوز تفاوت بارزی که با متاکریتیک دارد، در این موضوع است که این سایت، به صورت انحصاری در حوزه‌ی سینما و تلویزیون فعالیت می‌کند و همچنین راتن تومیتوز نمره‌ی درصد یک محصول را مثل متاکریتیک محاسبه نمی‌کند. متاکریتیک، همان‌طور که پیشتر به آن اشاره کردیم، محصولات متنوعی مثل بازی‌های ویدیویی و آلبوم‌های موسیقی را نیز مورد رصد قرار می‌دهد و برای تمامی محصولات، یک نمره‌ی میانگین (نمره‌ی متا) لحاظ می‌کند.
راتن تومیتوز؛ وب‌سایتی که قرار نبود جدی گرفته شود!
شرکت راتن تومیتوز در آگوست سال ۱۹۹۸ افتتاح شد و جالب است بدانید که در ابتدا، مدیریت این وب‌سایت برعهده‌ی تنها سه دانشجو در مقطع لیسانس بود؛ سِن دونگ، پاتریک لی و استیون وانگ. این‌که چرا این سه فرد از این اسم نامانوس (راتن تومیتوز در انگلیسی به معنای گوجه‌های گندیده است) برای چنین سایتی استفاده کرده‌اند را می‌توان به دو شکل توضیح داد. در قدیم اگر مردم از فردی خوش‌شان نمی‌آمد، حال می‌خواست یک فرد اعدامی باشد یا یک سلبریتی سرشناس، در ملا عام به سمتش گوجه‌ی گندیده پرت می‌کردند؛ به همین سبب این رسم از قدیم تا به امروز همچنان در گوشه و کنار دنیا انجام می‌شود. از طرفی دیگر اما گفته می‌شود که نام راتن تومیتوز، با الهام از یک ماجرای کمدی در فیلم Léolo برای سایت انتخاب شده است.
نکته‌ای که کمتر کسی نسبت به آن آگاهی دارد در این موضوع است که راتن تومیتوز صرفا یک پروژه‌ی تفننی برای سن دونگ (مدیر اصلی راتن تومیتوز) بود. دونگ یکی از هواداران دو آتشه‌ی جکی چان محسوب می‌شد و با این نیت سایت راتن تومیتوز را تنها در طی دو هفته بالا آورد که نمرات منتقدین را برای جدیدترین فیلم جکی چان یعنی ساعت شلوغی (Rush Hour) جمع‌آوری کند! در حقیقت راتن تومیتوز در ابتدای کار به سراغ فیلم‌های غیر هالیوود رفت و سن دونگ با همین رویه توانست توجه بسیاری از مردم را جلب کند؛ به گونه‌ای که سایت در طی یک شبانه‌روز، به طور متوسط بین ۶۰۰ الی ۱۰۰۰ بازدیدکننده داشت. از طرفی دیگر در همان هفته‌ی اول راه‌اندازی راتن تومیتوز، سه شرکت یاهو، نت‌اسکیپ و USA Today با نام بردن از سایت راتن تومیتوز، به شهرت این وب سایت در ملا عام کمک به‌سزایی کردند.
راتن رومیتوز در کنار رقبا به تدریج محبوب‌تر شد چون در سال ۲۰۰۴ توسط سایت مطرح دنیای گیم یعنی IGN خریداری شد، اما این مالکیت چندان پایدار باقی نماند چون شرکت فاکس در سال ۲۰۰۵ توانست سایت IGN را خریداری کند و به دنبال این اتفاق، IGN در اوایل سال ۲۰۱۰ میلادی، سهام سایت راتن تومیتوز را به صورت تمام و کمال به شرکت فیلکستر (Flixster) فروخت.
رسانه‌ی فلیکستر که خود زیر پوشش بخش توسعه‌ی شرکت «برادران وارنر» بود، بعد از این معامله و تنها پس از شش سال بنا به مشکلات عدیده‌ای که پیدا کرد، به شرکت مطرحی به اسم فندنگو (Fandango) واگذار شد. شرکت فندنگو، یک سازمان بزرگ برای فروش بلیت‌های سینمایی محسوب می‌شود که از دوران شروع به کارش تا به امروز، توانست درآمد زیادی را از همین راه به واسطه‌ی اپلیکیشن موبایل و وب‌سایتش کسب کند. فندنگو قبل از خرید راتن تومیتوز، به مدد همین درآمد توانست سایت movies.com را در سال ۲۰۰۸ از دیزنی خریداری کند. برخلاف شرکت فلیکستر، مدیرانِ پشتِ فندنگو با پشتکار و جدیت تمام توانستند با Yahoo! Movies قرارداد حقوقی و قانونی امضا کنند و بر همین اساس، راتن تومیتوز نیز به‌واسطه‌ی کوشش بی‌شائبه و خستگی‌ناپذیرِ فندنگو، جای پای خود را در میان سایر رقبا محکم‌تر کرد. جدا از این موارد، برادران وارنر از فروش فیلکستر و راتن تومیتوز سرشان بی‌کلاه نماند؛ به این دلیل که ۳۰ درصد از سهام شرکت فندنگو به آن‌ها ارائه شد و بدین طریق، سایت راتن تومیتوز به پشتوانه‌ی چند غول صنعت آمریکا، با قدرت بیشتر رو به جلو حرکت کرد.
ساز و کار راتن تومیتوز
کارمندان راتن تومیتوز در ابتدا جامعه‌ی آماری ژورنالیست‌های مورد تایید و شناخته شده در انجمن‌های مختلف و معتبر نقد فیلم را بررسی می‌کنند و اگر نقدی بر یک فیلم منتشر شود، راتن تومیتوز این دسته از نقد و بررسی‌ها را گردآوری می‌کند. البته اگر نویسنده و منتقدی تازه‌کار باشد و در یک ژورنال یا رسانه‌ی معتبر توان نقد نوشتن نداشته باشد از سمت راتن تومیتوز مشکلی از این بابت نیست. این دسته از کاربران سایت می‌توانند نقدهای خودشان را بنویسند و اگر نقد آن‌ها در بستر سایت راتن تومیتوز بتواند به تعداد مشخصی از «لایک» برسد، آن‌ها از گواهی (Certificate) راتن تومیتوز بهره‌مند می‌شوند؛ مدرکی که نشان می‌دهد دست‌نوشته‌های نویسنده‌ی مورد نظر، از سمت راتن تومیتوز مورد تایید است.
راتن تومیتوز دسته‌ی دیگری از منتقدین که در ژورنال و جراید شناخته شده دست به قلم هستند را «منتقدین برتر» (Top Critic) می‌نامد؛ افرادی همچون راجر ایبرت فقید، استیون هانتر، مایکل فیلیپس و پیتر تراورز. راتن تومیتوز در زمینه‌ی درج نقد، انعطاف‌پذیرتر از متاکریتیک عمل می‌کند. به گونه‌ای که یک منتقد، چه برتر و شناخته شده باشد و چه گمنام و معمولی، می‌تواند شخصا وارد سایت شده و در وهله‌ی اول نقدش را در سرور سایت آپلود و در مرحله‌ی بعد به فیلم یا سریال مورد نظر نمره دهد.
وب‌سایت راتن تومیتوز تا حد امکان تمامی نقدهای منتشر شده برای یک محصول را در بستر اینترنت بررسی می‌کند و تعداد کل نقدهای مثبت یک فیلم را به صورت درصد محاسبه می‌کند. فیلم‌های مهم و اغلب هالیوودی بیش از ۴۰۰ نقد می‌تواند داشته باشد. مبنای سایت به این شکل است که اگر بررسی‌های مثبت فیلم حداقل ۶۰ درصد از تعداد آرای کل را تشکیل می‌دهد، فیلم مورد نظر، «تازه» (Fresh) لقب می‌گیرد. در غیر این صورت به فیلم، «گندیده» (Rotten) اطلاق می‌شود.
چگونه راتن تومیتوز، رسانه‌های معتبر را از نامعتبر شناسایی می‌کند؟
راتن تومیتوز برخلاف متاکریتیک در وب‌سایت خود با شفافیت کامل نشان می‌دهد که خط مشی سایت یا رسانه برای دریافت تاییدیه از راتن تومیتوز باید چگونه باشد. حتی اگر نویسنده‌ای در یک رسانه یا انتشارات مشغول به کار نباشد، تنها با نگارش مطلب در یک وب‌سایت شخصی به صورت منظم و مستمر مي‌تواند شانسش را برای دریافت گواهی و تاییدیه از سوی راتن تومیتوز امتحان کند.
وجه اشتراک بین رسانه‌های مختلف اعم از نوشتاری، ویدیویی، پادکست و حتی شبکههای خصوصی تلویزیونی برای دریافت نشان اعتبار از راتن تومیتوز این است که حداقل باید دو سال از عمر رسانه گذشته باشد و رسانه در این دو سال به طور منظم محتوای مختلف و متنوع تولید کرده باشد. همچنین وجه اشتراک دیگر بین رسانه‌های معتبر از منظر راتن تومیتوز، در حضور فعال‌شان در شبکههای اجتماعی محبوب مثل اینستاگرام، توییتر و فیسبوک است. برای اطلاع بیشتر از شرایط می‌توانید به این لینک رجوع کنید.
سیستم نمره‌بندی راتن تومیتوز به چه صورت است؟
پس از این‌که راتن تومیتوز توسط فندنگو خریداری شد، در کنار هر محصول سینمایی و تلویزیونی یک گزینه‌ی دیگر نیز دیده می‌شود که طرفداران خاص خود را دارد. راتن تومیتوز مثل متاکریتیک، نمرات را صرفا محدود به یک عدد نمی‌کند و یک محصول علاوه بر کسب یک نمره‌ی درصدی، یک صفتِ گوجه‌ای را نیز با خود یدک می‌کشد! صفتی که تحت عنوان تومیتومیتر (Tomatometer) شناخته می‌شود. بر مبنای تومیتومیتر، یک محصول در دنیای سینما و تلویزیون در یکی از سه دسته‌ی راتن تومیتوز جای می‌گیرد:
- Certified Fresh: اگر فیلمی به صورت جهانی عرضه شود و امتیازش بین ۷۵ الی ۱۰۰ درصد باشد، از این صفت بهره‌مند خواهد شد. کسب این گواهی کار بسیار سختی است؛ به این دلیل که باید حداقل ۸۰ نقد برای یک فیلم در بستر اینترنت موجود باشد که از این تعداد، ۵ نقد باید توسط «منتقدین برتر» از دید راتن تومیتوز انجام شده باشد. این سخت‌گیری برای فیلم‌هایی که در سینماهای چند کشور محدود به اکران در می‌آید کمتر است. به گونه‌ای که حداقل تعداد نقد برای یک محصول در این دسته، نصف (۴۰ نقد) تعریف شده ولی همچنان از این تعداد نقد و بررسی، فیلم مورد نظر باید توسط پنج «منتقد برتر» که مورد تایید راتن تومیتوز است، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته شده باشد.
- Fresh: فیلم‌هایی که امتیازشان بین ۶۰ الی ۱۰۰ درصد است.
- Rotten: فیلم‌هایی که امتیازشان بین ۰ الی ۵۹ درصد است.
آیا راتن تومیتوز برای محصولات تلویزیونی از تومیتومیتر دیگری استفاده می‌کند؟
خیر! رده‌بندی سریال‌های تلویزیونی مشابه به فیلم‌های سینمایی است. راتن تومیتوز برای هر فصل، به صورت جداگانه یک صفت را در نظر می‌گیرد. اگر سریالی بخواهد بر مبنای تومیتومیتر، Certified Fresh را دریافت کند می‌بایست هر فصل آن توسط ۲۰ منتقد مورد تحلیل قرار گرفته و امتیازی کسب کند. در غیر این صورت شاید صفحه‌ای مختص به خود در وب‌سایت داشته باشد، اما نمره‌ی تومیتومیتر آن به علت داده‌های آماری کم، به نمایش کشیده نمی‌شود.
تومیتومیتر در صفحه‌ی یک فیلم در سایت راتن تومیتوز محاسبه نشده. چرا؟
شما به سه دلیل تومیتومیتر یک فیلم یا یک سریال تلویزیونی را مشاهده نمی‌کنید. دلیل اول این‌که محصول مورد نظر هنوز اکران یا منتشر نشده. دلیل دوم این‌که هنوز پنج نقد از محصول دل‌خواهتان نوشته نشده یا هنوز توسط کارشناسان راتن تومیتوز گردآوری نشده است. دلیل سوم در این موضوع خلاصه می‌شود که نقدهای محدودی که از فیلم موجود است، به صورت چاپی در دسترس قرار دارد و سیاست راتن تومیتوز در گردآوری مطالب آنلاین و دیجیتالی است، نه چاپی.
چرا راتن تومیتوز مثل سایت متاکریتیک، نمرات میکس از یک محصول را نشان نمی‌دهد؟
برخی از منتقدها در بررسی یک فیلم یا سریال، اغلب یکی به نعل می‌زنند و یکی به میخ. راتن تومیتوز با معرفیِ المانی به اسم تومیتومیتر، شما را از شر این دسته از منتقدین خلاص می‌کند و به همین علت شما بابت تصمیم بر این‌که آیا فیلم ارزش تماشا دارد یا خیر، کمتر سردرگم خواهید شد. تومیتومیتر با این فلسفه در سه دسته‌ی کلی، یک محصول را رده‌بندی می‌کند. با این اوصاف سایت راتن تومیتوز مثل متاکریتیک این گزینه را در اختیار کاربران قرار می‌دهد تا دست‌نوشته‌ی یک منتقد را با کلیک روی یک لینک، به طور کامل مطالعه کنند.
اگر منتقدی به فرض به یک فیلم نمره‌ی ۵۰ از ۱۰۰ بدهد، راتن تومیتوز این نمره را چطور تحلیل می‌کند؟ Fresh یا Rotten؟
راتن تومیتوز از آنجایی که در مجموع به یک فیلم تنها دو صفت Fresh یا Rotten را نسبت می‌دهد، در برخورد با نمرات میکس یک راه حل کلی در اختیار دارد. کارشناس راتن تومیتوز با مطالعه‌ی نقد یک نویسنده، باید در انتها تصمیم بگیرد که آیا گرایش و احساس منتقد از فیلم خوب بوده یا بد. چراکه نمی‌توان هر دو حس را به صورت همزمان و به طور مساوی نسبت به یک محصول داشت. در این حالت، کارشناس تصمیم می‌گیرد که چنین نقدی را Fresh خطاب کند یا Rotten. راتن تومیتوز در این دسته از موارد توصیه می‌کند که منتقدهای برتر برای خلاصی از این رویه، خودشان با آپلود بررسی فیلم در سایت، گرایش نقد را انتخاب کنند.
آیا نمرات راتن تومیتوز ثابت باقی می‌ماند؟
از آنجایی که امتیاز یک محصول در وب‌سایت راتن تومیتوز مثل «نمره‌ی متای» متاکریتیک وابسته به زمان است، امتیاز یک فیلم در راتن تومیتوز به خصوص در اوایل اکران متغیر است. به این معنا که شاید یک فیلم حتی Certified Fresh را نیز از دست بدهد چون دیگر امتیازش در بازه‌ی ۷۰ الی ۱۰۰ درصد نیست.
عکس این ماجرا نیز صدق می‌کند؛ به این معنا که اگر فیلمی دارای لقب «تازه» است، با دریافت بازخوردهای مثبت از سوی منتقدین شانس این را دارد تا Certified Fresh راتن تومیتوز را دریافت کند؛ صفتی که می‌تواند روی فروش فیلم اثر قابل توجه مثبتی داشته باشد. لازم به ذکر است اگر محصولی (چه فیلم و چه سریال) شرایط کسب Certified Fresh را داشته باشد، کسب این درجه به صورت اتوماسیونی انجام نمی‌شود، بلکه مخاطبین سایت به اصطلاح صفحه‌ی فیلم یا سریال را «فِلَگ» می‌زنند تا کارشناسان راتن تومیتوز به بررسی محصول مورد نظر بپردازند.
چگونه کارمندان راتن تومیتوز، محصولات سینمایی و تلویزیونی را مورد رصد قرار می‌دهند؟
راتن تومیتوز با روی کار آوردن تیمی متشکل از علاقه‌مندان به دنیای سینما و تلویزیون، به صورت هفتگی هزاران نقد و بررسی از فیلم و سریال را مورد رصد قرار می‌دهد. کارشناسان به صورت منظم بررسیِ منتقدهایی را که مورد تایید سایت هستند را جمع‌آوری کرده و سپس تومیتومیتر را محاسبه می‌کنند. البته راتن تومیتوز گزینه‌ای را در اختیار منتقدهای معتبر و تایید شده‌اش می‌گذارد تا آن‌ها این توانایی را نیز داشته باشند که خود به صورت شخصی نقد و بررسی‌هایشان را در سایت راتن تومیتوز آپلود کنند.
آیا راتن تومیتوز، منتقد هم استخدام می‌کند؟
خیر. راتن تومیتوز تا به این لحظه هیچ منتقدی را برای تولید محتوای نقد استخدام نکرده و برنامه‌ای نیز برای این هدف در سر ندارد. با این اوصاف محتواهای متنی زیادی در وب‌سایت دیده می‌شود که نویسنده‌ها اغلب لیستی از محصولات سینمایی و تلویزیونی را در یک موضوع خاص طبقه‌بندی کرده و به اطلاع کاربران می‌رسانند.
منظور از نقد برتر (Top Critic) در وب سایت راتن تومیتوز چیست و چگونه می‌توان این لقب را کسب کرد؟
در حال حاضر، عبارت توصیفی «نقد برتر» را تنها کارمندان راتن تومیتوز می‌توانند به یک سری از دست‌نوشته‌ها نسبت دهند. راتن تومیتوز در توضیح این‌که چگونه یک بررسی، به نقد برتر تبدیل می‌شود توضیح کامل و دقیقی ارائه نکرده، اما آنچه که واضح است، «نقد برتر» تنها متعلق به یک رسانه یا انتشارات خاص نیست و هر ژورنالیست و منتقدی این شانس را دارد تا بررسی‌اش از یک فیلم یا سریال، از لقب «نقد برتر» مستفیض می‌شود.
نمره‌ی مخاطبین (Audience Score) که در صفحه‌ی هر محصول در راتن تومیتوز وجود دارد به چه معناست؟
نمره‌ی مخاطبین که با نماد یک ظرف ذرت بوداده در سایت مشخص شده، به این معناست: درصدی از کاربران که امتیاز مثبت به یک محصول نظر می‌دهند. این نماد به دو شکل در سایت دیده می‌شود:
- ظرف ذرت بوداده‌ی ایستاده: زمانی این تصویر را مشاهده می‌کنید که بیشتر از ۶۰ درصد از کاربران به فیلم یا سریال مورد نظر امتیاز ۳.۵ یا بیشتر داده باشند. این نماد، به منزله‌ی خوب و تازه بودن فیلم از نظر کاربران است.
- ظرف ذرت بوداده‌ی افتاده: زمانی این تصویر را مشاهده می‌کنید که کمتر از ۶۰ درصد از کاربران به فیلم یا سریال مورد نظر امتیاز ۳.۵ یا بیشتر داده باشند. این نماد، به منزله‌ی بد و گندیده بودن فیلم از نظر کاربران است.
Audience Review در وب‌سایت راتن تومیتوز چیست و آیا هر فردی می‌تواند این نوع بررسی را در سایت بنویسد؟
اگر در وب‌سایت راتن تومیتوز ثبت نام کنید، شما قادر خواهید بود برای هر فیلم یا سریالی یک نقد متنی بنویسید. البته یک المان دیگر به اسم User Rating نیز وجود دارد که کاربر بر مبنای ستاره می‌تواند به یک محصول نمره بدهد، اما در این حالت خبری از نگارش یک متن نیست.
شما برای نگارش یک Audience Review باید یک فیلم را حداقل در ۲۰ کاراکتر توصیف کنید. نگارش چنین نقدی نیاز به هیچ پیش‌شرط دیگری ندارد و به محض تایید ایمیلی که با آن در وب سایت راتن تومیتوز ثبت نام کرده‌اید، این قدرت را خواهید داشت تا هر نوع فیلم و سریالی که دلتان می‌خواهد را نقد کنید.
ساز و کار جشنواره‌ی Golden Tomato در راتن تومیتوز به چه صورت است؟
در سال ۲۰۰۰ میلادی، راتن تومیتوز اعلام کرد که با توجه به سیستم نمره‌دهی سایت، بهترین فیلم‌های سال را انتخاب می‌کند. این رویه بعدها به اسم جشنواره‌ی Golden Tomato یا گوجه‌ی طلایی شناخته شد و راتن تومیتوز هر ساله این مراسم را برگزار می‌کند، البته بدون این‌که جایزه‌ی واقعی بین کسی رد و بدل شود!
فیلم‌های واجد شرایط در این جشنواره توسط کارشناسان راتن تومیتوز مورد بررسی قرار می‌گیرند و امتیازات Fresh و Rotten این دسته از آثار مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت بر اساس بالاترین امتیازات، لیستی از بهترین فیلم‌‌ها برگزیده می‌شود. این‌که چه فیلم‌هایی واجد شرایط هستند، دقیقا مطابق با معیارهایی است که سایت برای استفاده از تومیتومیتر در پیش می‌گیرد و اگر برای یک فیلم یا سریال، تومیتومیتر به نمایش در نیامده، محصول مورد نظر واجد شرایط شرکت در این جشنواره نیست. از طرفی دیگر راتن تومیتوز در طول یک سال میلادی با تهیه و نگارش محتواهای متنوعی، به صورت متنی کاربران را اطلاع می‌دهد که بهترین‌های هر ژانر و هر موضوع چه چیزهایی هستند و به همین سبب جشنواره‌ی Golden tomato با این‌که نزدیک به ۲۰ سال توسط کارمندان راتن تومیتوز انجام می‌شود، رویداد چندان دندان‌گیر و مهمی برای فیلم‌بازها نیست!
منظور از embargo date در راتن تومیتوز چیست؟
Embargo date یا «تاریخ ممنوعیت»، اصطلاحی است از سوی استودیو یا شبکههای تلویزیونی. معمولا روند نقد محصولات سینمایی و اغلب تلویزیونی به این شکل است که شبکه یا استودیو با ارسال محصولات به منتقدین زودتر از موعد انتشار یا اکران می‌خواهد تا بررسی آن‌ها انجام شود، اما استودیوها با تعیین یک تاریخ، به منتقدها هشدار می‌دهند که تا پیش از تاریخ تعیین شده، نقد و بررسی‌ای نباید به صورت عمومی منتشر شود. اگر ژورنالیست و روزنامه‌نگاری از این قاعده تخطی کند، استودیو این قدرت را دارد تا از لحاظ قانونی، فرد متخاطی را مورد پیگرد قرار دهد.
هنوز سوال یا ابهامی درباره‌ی راتن تومیتوز در ذهن شما باقی مانده؟ از طریق بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید تا به شما پاسخ دهیم.
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید