بررسی فیلم Yesterday – دیروز

«من خیلی خوشبخت بودم و این یعنی موفقیت». این جمله‌ی جان لنون شاید تمام پیامی است که فیلم Yesterday می‌خواهد به بیننده القا کند؛ «جان»، خوشبختی خود را در تلاش برای تحقق آرمان‌هایش می‌بیند، نه میزان عملی شدن آنها: «برای چیزهایی که باور داشتم مبارزه کردم و حداقل یکی دو مرتبه پیروز شدم». شاید رمز خوشبختی در همین جمله خلاصه می‌شود: تلاش برای تحقق آرمان‌هایمان. فیلم Yesterday تلاش دارد تا بگوید بزرگ‌ترین دستاورد زندگی با شهرت، پول و در یک کلام جایگاه اجتماعی به دست نمی‌آید و یاد گرفتن «خوشبخت زندگی کردن» بزرگ‌ترین موفقیت و همان حقیقت والایی است که یک انسان می‌تواند به آن دست پیدا کند.

فیلم Yesterday تلاش می‌کند تا نشان دهد خوشبختی یک امر درونی است، نه اتفاقی که از بیرون برای ما رخ دهد

در کنار پیام‌های قابل تامل فیلم Yesterday، این اثر خالی از عیب و ایراد هم نیست. گروه بیتلز آنقدر در جهان شناخته شده هستند که هر فردی حداقل یک بار نام آنها را شنیده باشد اما در عصر حاضر و ۶۰ سال پس از دوران طلایی آنها، حتی بسیاری از طرفداران موسیقی، خصوصا جوانان، آشنایی چندانی با جایگاه این گروه در تاریخ موسیقی مدرن ندارند. فیلم Yesterday فرض اولیه را بر این گذاشته که مخاطبش به خوبی با این گروه، آثارش، جایگاهش در فرهنگ مدرن و جریانی که در موسیقی ایجاد کرد، آشنایی دارد و همین امر یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف این اثر است.

فیلم «دیروز»، گروه بیتلز را جلوی لنز دوربین در شکل و شمایل جوان‌هایی نشان می‌دهد که آهنگ‌هایی قشنگ و دلنشین می‌خوانند؛ در حالی که این گروه، به یکی از پیشگامان موسیقی راک تبدیل شده‌اند. آنها موسیقی «راک اند رول» که توسط «الویس پرسلی» در جهان معرفی شده را به سبک‌های «هارد راک» و «هوی متال» که امروز می‌شناسیم تبدیل کرده‌اند. بیتلز در دوران کاری خود موفق به دریافت هفت جایزه گرمی شده و همچنان در صدر فهرست پرفروش‌ترین هنرمندان عرصه‌ی موسیقی تاریخ قرار دارد. مطمئنا چنین موفقیت‌هایی صرفا با ساخت چند موسیقی گوشنواز و عامه‌پسند حاصل نمی‌شود، بلکه ایجاد چنین تاثیر ماندگاری بر موسیقی، تنها با تفکر و نگاه هنری خاصی دست‌یافتنی است که فیلم Yesterday به هیچ وجه به آن نپرداخته است. این اثر نه تنها از جهان‌بینی و نگاه هنری گروه بیتلز هیچ سخنی به میان نیاورده، بلکه شخصیت اصلی داستان یعنی مالک را هم فاقد چنین خصوصیاتی به نمایش می‌کشد.

نکته دیگر، نگاه کارگردان به آثار بیتلز خارج از زمان خود است. موسیقی این گروه در دهه‌ی ۶۰ میلادی، یک محصول بی‌رقیب، نوآورانه و به اصطلاح «پیشرو» (آوانگارد) تلقی می‌شد و به همین دلیل خیلی زود مرزهای جغرافیایی را در نوردید. اما در عصر حاضر، با فرض وجود گروه‌های موسیقی بزرگی همچون «پینک فلوید»، «متالیکا» و هنرمندانی همچون «مایکل جکسون» و «مدونا» در گذشته، دیگر کسی با شنیدن آهنگ‌های گروه بیتلز شگفت‌زده نخواهد شد. به عبارت دیگر، مسیری که موسیقی جهان از دهه‌ی ۶۰ میلادی تا سال ۲۰۱۹ پیموده، رشد و توسعه‌ی آن باعث می‌شود تا عرضه‌ی آثار بیتلز در عصر حاضر به یک پدیده‌ی شگفت‌انگیز تبدیل نشود. از این جهت، هسته‌ی اصلی فیلم Yesterday به شدت مورد انتقاد قرار خواهد گرفت.